VERGI YARGISINDA 2019’un PARASAL DEGERLERI

10.01.2019 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3083 görüntülenme YAZDIR

VERGI YARGISINDA 2019’un PARASAL DEGERLERI

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi / 10.01.2019

Genelde Idari yargida, özelde vergi yargisinda sistem bazen tek dereceli, bazen üç dereceli olarak çalismaktadir. En altta idare ve vergi mahkemeleri, üzerinde ise istinaf mahkemeleri yer almaktadir. Sistemin en üstünde ise temyiz mercii olarak Danistay yer almaktadir. Sistemde idari yargi mercileri hep kurul olarak örgütlenmis olmakla birlikte, bu yargi manzumesinin en altinda bulunan vergi mahkemeleri küçük rakamli davalara tek hâkimli olarak bakmaktadir.

            Idari yargi manzumesi içerisinde gerek tek hâkimle bakilacak davalarin siniri gerek mahkemeden istinafa, oradan da temyize geçiste sinirlar, Idari Yargilama Usulü Kanununda dava konusu miktara göre belirlenmistir.

            Öte yandan Idari Yargilama Usulü Kanununun ek 1. maddesinde; “Bu Kanunda öngörülen parasal sinirlar; her takvim yili basindan geçerli olmak üzere, önceki yilda uygulanan parasal sinirlarin, o yil için 213 sayili Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarinca Maliye Bakanliginca her yil tespit ve ilan edilen yeniden degerleme oraninda artirilmasi suretiyle uygulanir. Bu sekilde belirlenen sinirlarin bin Türk lirasini asmayan kisimlari dikkate alinmaz” hükmü yer almistir. Bu düzenlemeye göre 2019 degerlerini yeniden hesaplamak gerekmektedir.

            Söz konusu ek 1. maddeye göre 2019 yilinda vergi mahkemelerinde tek hâkimle bakilacak davalarda sinir 44.000 TL olacaktir. Dava konusunun bu tutari asmasi halinde vergi mahkemeleri, davaya heyet halinde bakmak durumunda olacaklardir. Tek hâkimle bakilacak davalarda verilen kararlardan, konusu 6.000 TL’yi geçmeyenlerde verilen kararlar kesin olacaktir. Bir baska deyisle konusu 6.000 TL’yi geçmeyen davalarda verilen kararlara karsi istinaf ve/veya temyiz yolu kapalidir. Konusu 6.000 TL’yi geçen davalarda ise vergi mahkemesi kararlarina karsi istinaf yolu açiktir.

Istinaf mahkemelerince verilen kararlardan konusu 144.000 TL’yi geçmeyen davalarda, istinaf mahkemelerince verilen kararlar 2019 yili için kesin nitelik tasiyacak ve temyiz yolu kapali olacaktir. 144.000 TL’yi geçen davalarda ise istinaf mahkemelerince verilen kararlara karsi temyiz yoluna basvurmak mümkün olacaktir.

            Bu sinirlar önce, davalarin açilis tarihine göre yasama geçmektedir. Yani davalarin açilis tarihinde geçerli tutarlara göre davaya tek hâkimin mi yoksa heyetin mi bakacagi belirlenmektedir. Bu nedenle 2018 yilinda açilmis davalarda 2018 yilina iliskin parasal sinirlar uygulanacaktir.  Buna karsilik tek hâkim kararlarinin kesin olup olmadigina veya istinaf mahkemesi kararlarina karsi temyiz yoluna gidilip gidilemeyecegi konularinda ise karar tarihinde geçerli parasal sinirlar dikkate alinmaktadir. Bildigim kadari ile uygulama bu sekildedir.

Bu uygulamaya göre, 2018 yilinda açilmis bir vergi davasinda dava konusu 5.500 TL ise davaya tek hâkim bakacak ancak karar 2019 yilinda verilirse karar kesin olacak ve istinafa gidilemeyecektir. Oysa karar 2018 yilinda verilseydi istinaf yolu açik olacakti. Yarginin bazen idari yargilama usulünün gerektirdigi usul kurallari dolayisiyla bazen de is yükü sebebiyle davanin açildigi yilda karar verememesinin müsebbibi davanin taraflari degildir. Istinafa veya temyize gitme konusundaki parasal sinirlarin da dava açma tarihi itibariyle belirlenmesi gerekir. Zira bu durumda açilmis bir davada, idarece açiklanan oranlarla kisilerin yargi yollari ve üst mahkemeye basvuru haklari üzerinde degisiklik yapilmis olmaktadir. Öte yandan yeniden degerleme oraninin belirlenis formülüne göre yillik enflasyonu temsil etmedigi de açiktir. Bu nedenle uygulamayi anayasa açisindan yerinde görmek kanaatimce mümkün degildir.

            Bu sinirlar hesaplanirken, toplam dava tutarlarina bakilmasi gerekmektedir. Örnegin tarh islemi aleyhine açilmis davalarda dava konusu vergi ve cezanin toplamina, ödeme emrine karsi açilan davalarda dava konusu vergi, ceza ve gecikme faizi toplamina bakmak gerekmektedir.

            Bazi kaynaklarda yukarida aktardigimiz parasal sinirlar farkli yer almaktadir. Bunun nedeni yapilan hesaplamada istinaf sisteminin kuruldugu 6545 sayili Kanunun yayim tarihi 2014 yilinin baz alinarak yeniden degerleme oranina göre yillik artirimlarin yapilmasidir. Oysa ek 1. maddeye dikkat edilirse, “bir önceki yil uygulanan” degerlerin yeniden degerleme oranina göre artirilmasi öngörülmektedir. 6545 sayili Kanun 2016 yilinda uygulanmaya baslamistir. Bu nedenle önceki yillar için artirim yapilmasi mümkün degildir. Nitekim görüstügümüz yargi mensuplari da uygulamada 2016 yili öncesi için yeniden degerleme oranina göre revize hesaplamasi yapilmasinin mümkün olmadigini ifade etmislerdir.    

NOT : Bildiginiz gibi üç yildir bu kösede her hafta iki gün yaziyorum. Önümüzdeki hafta kendime izin veriyorum. Bir hafta yokum. Sonra yine devam.