Gelir Vergisi Yazilari – 5 : GELIR VERGISI BEYANNAMESINDE INDIRILEBILECEK HARCAMALAR

19.03.2019 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 2545 görüntülenme YAZDIR

Gelir Vergisi Yazilari – 5 :

GELIR VERGISI BEYANNAMESINDE INDIRILEBILECEK HARCAMALAR

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi / 19.3.2019

Yillik beyanname ile bildirilecek gelirlere iliskin indirimler Gelir Vergisi Kanununun 89. maddesi ile diger kanunlarda belirtilmistir. Bu indirilebilecek harcamalarin listesini güzel bir sekilde yansitmasi dolayisiyla Gelir Idaresi Baskanliginin hazirladigi brosürlerden hareketle asagida aktaracagim.

Gelir vergisi matrahinin tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden asagida belirtilen indirimlerin yapilabilmesi için yillik beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunmasi ve yapilacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen sartlari tasimasi gerekmektedir. Indirim konusu yapilacak tutarin hesaplamasinda beyan edilen gelir olarak, yillik gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmis yil zararlari düsülmeden önceki tutar esas alinacaktir.

1. Hayat/Sahis Sigorta Primleri

Yillik gelir vergisi beyannamesinde, hayat/sahis sigortalari için ödenen primlerin beyan edilen gelirin %15’ine kadar olan kismi matrahin tespitinde indirim konusu yapilabilecektir.

Yillik beyannamede matrahin tespitinde dikkate alinacak sigorta primleri; mükellefin sahsina, esine ve küçük çocuklarina ait birikim priminin alindigi hayat sigortalarina ödenen primlerin %50’si ile, ölüm, kaza, hastalik, saglik, engellilik, analik, dogum ve tahsil gibi sahis sigorta primlerinin %100’ünden, olusmaktadir. Bireysel emeklilik sistemine ödenen katki paylarinin indirim konusu yapilmasi mümkün degildir.

Indirim konusu yapilacak primlerin toplami, beyan edilen gelirin %15’ini ve yillik olarak asgari ücretin yillik tutarini (2018 yili gelirleri için 24.354 TL) asamayacaktir.

2. Egitim ve Saglik Harcamalari

Mükellefin kendisi, esi ve küçük çocuklarina ait olmak üzere, Türkiye’de yapilan ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kisilerden alinacak belgelerle tevsik edilmis egitim ve saglik harcamalari da beyan edilen gelirin %10’unu asmamasi sartiyla yillik beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirilebilecektir.

“Küçük çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafindan bakilan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasini kaybetmis torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yasini veya tahsilde olup 25 yasini doldurmamis çocuklari ifade etmektedir.

BU indirim kalemi beyannamelerde en çok rastlanan indirim kalemi olmasi dolayisiyla gelecek yazimda daha ayrintili olarak irdeleyecegim.

3. Bagis ve Yardimlar

A - Beyan Edilecek Gelirin %5’i ile Sinirli Olarak Indirilebilecek  Bagis ve Yardimlar

Gelir vergisi mükellefleri; genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararina çalisan dernekler ve Cumhurbaskaninca vergi muafiyeti taninan vakiflara yillik toplami beyan edilecek gelirin %5’ini (kalkinmada öncelikli yöreler kapsamindaki illerde zikredilen kurum/ kurulus, dernek veya vakiflara yapilan bagis ve yardimlarin yillik toplami beyan edilecek gelirin %10’unu) asmamak üzere, makbuz karsiliginda yaptiklari bagis ve yardimlari yillik beyanname ile bildirilecek gelirlerinden indirim konusu yapabilirler.

B - Tamami Indirilebilecek Bagis ve Yardimlar

a) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bagislanan okul, saglik tesisi ve yüz yatak (kalkinmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere ögrenci yurdu ile çocuk yuvasi, yetistirme yurdu, huzurevi, bakim ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptirilacak ibadethaneler ve Diyanet Isleri Baskanligi denetiminde yaygin din egitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanligina ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarinin insasi dolayisiyla yapilan harcamalar veya bu tesislerin insasi için bu kuruluslara yapilan her türlü bagis ve yardimlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapilan her türlü nakdi ve ayni bagis ve yardimlarin tamami.

Okul, saglik tesisi, ögrenci yurdu ve diger tesisler ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptirilan ibadethane ve Diyanet Isleri Baskanligi denetiminde yaygin din egitimi verilen tesislerin yapimi veya bu tesislerin faaliyetlerine devam edebilmeleri için yapilan bagis ve yardimlarin (harcamalarin) herhangi bir sinirlamaya tabi olmaksizin vergi matrahinin tespitinde dikkate alinabilmesi için bu bagis ve yardimlarin genel bütçeye dahil daireler, özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köylere yapilmasi gerekmektedir.

Ayrica, mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptirilan ibadethaneler ve/veya Diyanet Isleri Baskanligi denetiminde yaygin din egitimi verilen tesislerin ve Gençlik ve Spor Bakanligina ait gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kamplarinin insasi veya faaliyetine devam etmesine yönelik yapilan bagis ve yardimlarin; anilan amaçlarla kurulmus bulunan vakif veya derneklere de yapilmasi mümkündür.

b) Fakirlere yardim amaciyla gida bankaciligi faaliyetinde bulunan dernek ve vakiflara gida, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamami.

c) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararina çalisan dernekler, vergi muafiyeti taninan vakiflar ve bilimsel arastirma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluslar tarafindan yapilan ya da Kültür ve Turizm Bakanliginca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen çalismalara iliskin harcamalar ile bu amaçla yapilan her türlü bagis ve yardimlarin tamami.

ç) Cumhurbaskaninca baslatilan yardim kampanyalarina makbuz karsiligi yapilan ayni veya nakdi bagislarin tamami.

d) Türkiye Kizilay Dernegine ve Türkiye Yesilay Cemiyetine (Iktisadi isletmeleri hariç), makbuz karsiligi yapilan nakdi bagis ve yardimlar ile EXPO 2016 Antalya Ajansina yapilan nakdi ve ayni bagis ve yardimlar ile sponsorluk harcamalarinin tamami.

4. Sponsorluk Harcamalari

Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/8. Maddesine göre yapilan sponsorluk harcamalarinin; amatör spor dallari için %100’ü, profesyonel spor dallari için %50’si, yillik beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapilabilecektir.

5. Bireysel Katilim Yatirimcisi Indirimi

Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 82 inci maddesine göre, 31.12.2022 tarihine kadar bireysel katilim yatirimcisi tam mükellefler gerçek kisiler, bu maddenin yürürlüge girdigi tarihten (13.6.2012 sonra) iktisap ettikleri tam mükellef anonim sirketlere ait istirak hisselerini en az iki tam yil elde tutmalari sartiyla, Vergi Usul Kanunu’nun degerlemeye ait hükümlerine göre hesapladiklari hisselerin tutarlarinin %75’ini yillik beyannamelerine konu kazanç ve iratlarindan hisselerin iktisap edildigi dönemde indirebilirler.

Sanayi ve Teknoloji Bakanligi, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Arastirma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli Isletmeleri Gelistirme ve Destekleme Idaresi Baskanligi tarafindan belirlenen arastirma, gelistirme ve yenilikçilik programlari kapsaminda projesi son bes yil içinde desteklenmis kurumlara istirak saglayan bireysel katilim yatirimcilari için bu oran %100 olarak uygulanir.

6. Diger Kanunlara Göre Tamami Indirilecek Bagis ve Yardimlar

Diger kanunlara göre tamami indirilecek bazi bagis ve yardimlar söyledir;

•          Sosyal Yardimlasma ve Dayanismayi Tesvik Fonu ile Sosyal Yardimlasma ve Dayanisma Vakiflarina, Türkiye Bilimsel ve Teknik Arastirma Kurumu’na, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu’na, Türk Silahli Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfina yapilan bagislar ve yardimlar,

•          Milli Agaçlandirma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu kapsaminda kurulan ormanlarda agaçlandirma, bakim ve koruma masraflarinin tamami,

•          Ilkögretim ve Egitim Kanunu uyarinca yapilan bagislar,

•          Üniversitelere, yüksek teknoloji enstitüleri ile gelirlerinin en az dörtte üçünü münhasiran devlet üniversitelerinin faaliyetlerinin devam ettirilmesi ve desteklenmesini amaç edinmek üzere kurulan ve fiilen bu çerçevede faaliyette bulunan vakiflardan Cumhurbaskaninca vergi muafiyeti taninanlara makbuz karsiliginda yapilan bagislar.

Bagis ve yardimin nakden yapilmamasi halinde, bagislanan veya yardimin konusunu teskil eden mal veya hakkin varsa mukayyet degeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek degeri esas alinir.