Egitim ve saglik harcamalari indirimi

22.03.2010 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3749 görüntülenme YAZDIR

Egitim ve saglik harcamalari indirimi
22 Mart 2010, A.Bumin DOGRUSÖZ

Her yilin mart ayinin (ilk 25 gününün), bir önceki yil elde edilen gelirlerin beyan dönemi olmasi dolayisiyla bu ayki yazilarimizda 2009 yilinin gelirlerinin beyani ile ilgili konulara agirlik verecegimizi daha önce yazmistik. Bugün ele alacagimiz konu da zaten bu kapsamdaki yazilarimizdan biri olacak. 
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinde mükelleflere bazi harcamalarini beyanname üzerinden düsme hakki saglanmistir. Bunlar kisaca, egitim ve saglik harcamalari, sahsi risklere karsi yapilan sigortalara ait primler, bagis ve yardimlar, özürlülere taninan indirimler, Ar-Ge harcamalari olarak sayilabilir. Biz bu yazimizda bunlardan egitim ve saglik harcamalarinin indirimini irdeleyecegiz. 
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89/2 maddesine göre Gelir Vergisi beyannamesi verenler, beyan ettikleri gelirin yüzde 10’unu asmamak sartiyla, Türkiye’de yaptiklari ve tevsik ettikleri, kendilerine, eslerine ve küçük çocuklarina ait egitim ve saglik giderlerini, beyan ettikleri gelirlerinden indirme hakkina sahiptirler. Egitim ve saglik giderleri indiriminin kapsami, sartlari, kanitlama sekli ve diger yönleri halen 20 no’lu Gelir Vergisi Sirküleri’ne ve bu sirkülerin atif yaptigi 255 no’lu Gelir Vergisi Genel Tebligi’nin 4 no’lu bölümüne ve özelgelere göre yürütülmektedir. 
Bu indirim hakkindan, gelirlerini yillik beyanname ile beyan eden bütün mükellefler yararlanabilmektedirler. Bu nedenle ticari, zirai ve mesleki kazanç sahipleri yaninda, menkul ve gayrimenkul sermaye iratlari ve hatta deger artisi kazançlari ile arizî kazançlari ve ücretleri dolayisiyla yillik Gelir Vergisi beyannamesi veren mükelleflerin de bu uygulamadan yararlanmasi mümkündür. 
Buna karsilik bu uygulamadan vergiye tabi gelir elde eden, ancak geliri istisna siniri içinde kalanlar veya gelirleri stopaj yoluyla vergilendirilen ve beyanname verme hakki bulunmayanlar yararlanamazlar. Örnegin tek isverenden ücret geliri elde eden veya gelirleri mevduat faizi ve/veya repo faizlerinden olusanlar, kira gelirleri istisna siniri içinde kalanlar bu indirim hakkindan mahrumdurlar. 
Kanunda sadece “egitim” ve “saglik” harcamalarinin indirim konusu yapilabilecegi vurgulanmistir. Egitim harcamalarina örnek olarak, ögrenciler için egitim amaci ile egitim ve ögretim kurumlarina, ana okulu, kres ve dershanelere yapilan ödemeler; sürücü ve müzik kurslarina ödenenler dahil, egitim amaçli tüm kurs ücretleri; okul servislerine ve ögrenci yurtlarina ödenen ücretler; egitim CD’leri, kitap ve kirtasiye bedelleri ile egitim araç ve gereçleri için yapilan harcamalar sayilabilir. Buna karsilik spor kurslarinin ücretleri; üniversite ve okullara giris hazirligina yönelik dergiler hariç gazete ve dergi bedelleri; müzik aletleri, bilgisayar, egitim amaçli olmayan CD ve disket bedelleri; tiyatro, konser ve sinema giris ücretleri, yabanci ülkelerdeki egitim kurumlarina yapilan ödemeler, okul aile birligi ve okul koruma derneklerine yapilan bagislar ve Türkiye’de vergi mükellefi olmayan okullara ödenen egitim ücretleri ile devlet okullarina ödenen harçlar kapsama girmemektedir. 
Bu uygulamada dikkate alinabilecek saglik harcamalarina örnek olarak da teshis ve tedavi amaci ile yapilan her türlü muayene, tahlil, röntgen, ultrason, tomografi, MR, check-up, ameliyat, fizik tedavi ve dis tedavisi ücretleri ile özel hastane ücretleri her çesit protez, saglik malzemesi ve tekerlekli sandalye giderleri ile numarali gözlük ve lens giderleri; doktor raporuyla alinan cilt sagligina iliskin harcamalar sayilabilir. 
Beyannamedeki kazançtan indirilebilecek olan bu giderlerin, mükellefe, esine ve küçük çocuklarina ait olmasi gerekmektedir. Ese ait egitim ve saglik harcamalari açisindan esin çalisiyor olup olmamasinin ve gelir durumunun önemi yoktur. Eslerden her ikisinin de Gelir Vergisi beyannamesi vermesi durumunda, eslerden her biri beyan ettikleri gelirin yüzde 10’u ile sinirli sekilde egitim ve saglik harcamalarini indirebilirler. Ancak ayni harcamanin her iki esin beyaninda da mükerrer olarak dikkate alinmamasi gerekir. 
Bu harcamalarin beyannamede indirim konusu yapilabilmesi için Türkiye’de yapilmasi sarttir. Bu nedenle Türkiye gümrük bölgesi disi sayilan yerlerde, örnegin gümrüksüz satis magazalarinda (Free-shop) yapilan harcamalar kapsam disindadir. Ayni sekilde Kibris’ta yapilan harcamalar da kapsama girmez. Bedeli bankalar araciligi ile transfer edilmek suretiyle disaridan posta ile veya baska sekilde getirtilen ilaç ve kitaplara iliskin giderlerin de indirimden yararlanmasi mümkün degildir. Ancak bu mallarin Türkiye’ye bir ithalatçi tarafindan getirtilmesi ve ondan satin alinmasi halinde, bu uygulanamadan yararlanmak mümkündür. 
Öte yandan bu harcamalarin fatura, serbest meslek makbuzu, parakende satis fisi, yazar kasa fisi gibi bir belge ile kanitlanmasi gerekmektedir. Ancak bu belgelerin beyannameye eklenmesi gerekmemekte, sadece zamanasimi süresince ibrazi istenildiginde ibraz edilmek üzere saklanmasi gerekmektedir. 
Bazi hallerde çocuk için yapilan harcamalarin, örnegin okul veya servis bedelinin faturasi, es adina alinmaktadir. Bize göre, bu durumda bu harcamanin ese ait beyannamede indirim konusu yapilmasi gerekmektedir. Ancak esin beyan edecek herhangi bir gelirinin bulunmamasi, bir baska deyisle beyanname vermemesi halinde bu tür harcamalar mükellef tarafindan da indirim konusu yapilabilir. Buna karsilik Bursa Vergi Dairesi Baskanligi 10.4.2009 gün ve 1197 sayili özelgesinde, Medeni Kanun’a göre kari-koca arasinda aile birligi esasinin geçerli olmasi sebebiyle, sözünü ettigimiz sekilde bir kosul aramaksizin, çocuk harcamasi için es adina alinmis faturaya konu harcamanin, mükellef tarafindan indirim konusu yapilabilecegini belirtmistir.
Bu madde kapsaminda söz konusu harcamalar için yapilacak indirim miktari ise beyan edilen gelirin yüzde 10’u ile sinirlandirilmistir.

22.03.2010 | Referans Gazetesi