EMEKLI AYLIKLARININ KAMU BORÇLARINDAN HACZI

16.11.2018 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3189 görüntülenme YAZDIR

EMEKLI AYLIKLARININ KAMU BORÇLARINDAN HACZI

Dünya Gazetesi 16.11.2018

Geçen yazimda, emekli ayliklarinin haczi konusunda 5510 sayili Sosyal Sigortalar ve Genel Saglik Sigortasi Kanunu ile Icra Iflas Kanununun çeliskisinden söz etmis, bu konuda 5510 sayili Kanunun Icra Iflas Kanununa nazaran öncelige sahip oldugunu ve dolayisiyla özel hukuk borçlari bakiminda 5510 sayili Kanundaki haciz yasaginin geçerli oldugunu ve bu düzenlemenin icra müdürlüklerince re’sen nazara alinmasi gerektigini yazmistim.

Bilindigi gibi kamu alacaklarinin takip usulü, 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanunda düzenlenmistir. Bu Kanunun 71. maddesinde de Icra Iflas Kanununda oldugu gibi, emekli maaslarinin da kamu alacaklari için kismen haczolunabilecegi hükme baglanmistir.  Icra Iflas Kanununda (md. 83) borçlu ve ailesinin geçinmesi için icra müdürünce takdir olunacak miktarin haczolunamayacagi, ancak kalan haczedilebilecek miktarin emekli ayliginin dörtte birinden az olamayacagi hükme baglanmisken; kamu alacaklarina iliskin 6183 sayili Kanunda “haczedilebilecek miktar emekli ayliginin üçte birinden çok dörtte birinden az olamaz” denilmistir.

Icra Iflas Kanunundaki kismen hacze izin veren düzenlemenin 5510 sayili Kanundaki haciz yasagi karsisinda geçerliligini yetirdigini önceki yazimda yazmistim. 5510 sayili Kanun düzenlemesinin, konumuz açisindan 6183 sayili Kanuna nazaran hem özel kanun niteliginde olmasi hem de sonraki kanun niteliginde olmasi dolayisiyla, ayni sonuç burada da geçerlidir. Bir baska deyisle emekli maaslari, 5510 sayili Kanun karsisinda Sosyal Güvelik Kurumunun alacaklari ile nafaka borçlari disinda sair kamu alacaklari için de haczedilemez.

O zaman 5510 sayili Kanundan sonra Icra Iflas Kanununun 83 ve 6183 sayili Kanunun 71. maddelerinin kismen haczi öngören düzenlemelerinin geçerliligini yitirdigini söylemek mümkün müdür?

Bu soruya hem “evet” hem de “hayir” seklinde yanit vermek mümkündür.

5510 sayili Kanundan sonra Icra Iflas Kanununun 83 ve 6183 sayili Kanunun 71. maddelerinin kismen haciz mümkün kilan düzenlemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumu (ve önceki 507 sayili Kanunun geçici 20. maddesi kapsaminda yer alan vakiflar) tarafindan ödenen her türlü gelir, aylik ve ödenekler açisindan geçerliligini yitirmistir.

Ancak 5510 sayili Kanun, sadece Sosyal Güvenlik Kurumu (ve mülga 507 sayili Kanunun geçici 20. maddesi kapsaminda yer alan vakiflar) tarafindan ödenen her türlü aylik ve gelirler için geçerlidir. Bu kurumlar disindaki kurumlar tarafindan (örnegin yabanci ülkelerin sosyal güvenlik kurumlari, mülga 507 sayili Kanunun kapsamina girmeyen vakiflar ve sandiklar ile sigorta sirketleri tarafindan) ödenen emekli ayliklari, 5510 sayili Kanunun 93. maddesinde yer alan haciz yasagi kapsamina girmemektedir. Bu nedenle bu kurumlar tarafindan ödenen emekli ayliklari gerek Icra Iflas Kanunu gerekse 6183 sayili Kanun uyarinca kismen haczedilebilir. 

Nitekim Danistay 4. Dairesi E.2016/13972 K.2017/509 sayi ve 18.1.2017 tarihli Kararinda, Isviçre Sosyal Güvenlik Kurumu tarafindan ödenen emekli ayliginin 5510 sayili Kanunun öngördügü haciz yasagi kapsaminda degerlendirilemeyecegine, 6183 sayili Kanunun 71. maddesi uyarinca kismen haczedilebilecegine hükmetmistir.