VERGI MAHKEMELERINDE ILK INCELEME

26.02.2019 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 2300 görüntülenme YAZDIR

VERGI MAHKEMELERINDE ILK INCELEME

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya 26.2.2019

Vergi Mahkemesi’nde dava açilmak üzere dilekçe hazirlanirken veya dava açilirken, dikkat edilmesi gereken bazi konular vardir. Çünkü bu asamada yapilacak hatalar, dilekçenin reddinden davanin reddine kadar çesitli yaptirimlarla karsilasilma sonucu dogurur. Son zamanlarda dilekçelerin ilk incelenmesi sirasinda verilen olumsuz kararlarin çogalmasi dolayisiyla bu konuyu tekrar degerlendirmek istiyorum.

Vergi mahkemelerinde davanin açilmasini izleyen 15 gün içerisinde, mahkeme baskani veya görevlendirecegi bir üye tarafindan dava dilekçesi, ilk incelemeye tâbi tutulur. Bu incelemede dilekçe, görev ve yetki, idari merci tecavüzü, ehliyet, dava konusu islemin kesin ve yürütülmesi gereken bir islem olup olmadigi, süre asiminin bulunup bulunmadigi, husumetin dogru yönlendirilip yönlendirilmedigi, dilekçenin sekli açidan gerekli bilgileri içerip içermedigi, birden fazla islem aleyhine dava açilmis ise birlikte dava kosullarinin olusup olusmadigi yönlerinden sirasiyla incelenir.

Dilekçeler bu yönlerden kanuna aykiri görülürse durum; görevli daire veya mahkemeye bir rapor ile bildirilir. Tek hâkimle çözümlenecek davalarda hâkim zaten geregini uygulayacagi için ayrica rapor düzenlenmez. Ilk incelemeyi yapanlar, bu noktalardan kanuna aykirilik görmezler veya daire veya mahkeme tarafindan ilk inceleme raporu yerinde görülmezse, esasa geçilmek ve davalinin ilk savunmasinin alinabilmesini saglamak amaciyla tebligat islemi yapilir.

            Ilk inceleme raporu ile saptanan olumsuzluklar, mahkeme tarafindan da benimsenirse, verilecek kararlar asagidaki sekilde olacaktir.

- Dava konusu adli veya idari yarginin görev alanina giriyorsa görev yönünden davanin reddine karar verilir.

- Dava idari yarginin görev alaninda görevsiz ve/veya yetkisiz mahkemeye açilmis ise dava görev / yetki yönünden reddedilerek dosyanin görevli / yetkili mahkemeye gönderilmesine karar verilir. Mahkemenin bu kararina karsi, istinaf ya da temyiz yoluna basvurulamaz.

- Dava ehliyetsiz kisi tarafindan açilmis ise davanin reddine karar verilir. Mahkemenin bu kararina karsi, ilgisine göre istinaf ya da temyiz yoluna basvurmak mümkündür.

- Dava idarenin kesin ve yürütülmesi gereken nitelikte olmayan bir islemi aleyhine açilmissa davanin reddine karar verilir. Örnegin, henüz mükellef hakkinda herhangi bir islem yapilmaksizin dogrudan yoklama tutanagi aleyhine dava açilmasi halinde, ortada kesin ve yürütülmesi gereken nitelikte bir islem olmadigindan davanin reddine karar verilir. Mahkemenin bu kararina karsi, ilgisine göre istinaf ya da temyiz yoluna basvurmak mümkündür.

- Davanin hasim gösterilmeksizin veya yanlis hasim gösterilerek açilmasi halinde mahkeme dogru hasmi belirleyerek husumetin söz konusu hasma yöneltilmesine karar verir. Örnegin Mecidiyeköy Vergi Dairesi’nin yaptigi bir tarh islemine karsilik Istanbul Vergi Dairesi Baskanligi veya Hazine ve Maliye Bakanligi aleyhine dava açilmissa, Mahkeme burada dogru hasmi belirleyerek tebligati ona yapar. Mahkemenin bu kararina karsi, istinaf ya da temyiz yoluna basvurmak mümkün degildir.

- Dilekçenin kanunla belirlenmis bilgileri içermeyecek sekilde olmasi halinde mahkeme, davaciya kanuna uygun sekilde dilekçe ile davanin açilabilmesi için 30 günlük süre vererek dilekçe ret karari verecektir. Mahkemenin bu kararina karsi, istinaf ya da temyiz yoluna basvurmak mümkün degildir. Bu ek süre üzerine açilacak davanin, islemin teblig tarihine göre hesaplanacak süre dikkate alinarak süreden reddedilmemesi için, bu defa dilekçeye, önceki mahkemenin verdigi dilekçe red kararinin bir örneginin eklenmesinde yarar vardir.

- Birlikte dava kosullarinin bulunmamasina ragmen birden fazla islem aleyhine birlikte dava açilmasi veya birden fazla kisinin müsterek dilekçe ile dava açmasi hallerinde de mahkeme, ayri ayri dilekçeler ile davanin açilabilmesi için 30 günlük süre vererek dilekçe ret karari verecektir. Mahkemenin bu kararina karsi, istinaf ya da temyiz yoluna basvurmak mümkün degildir.

- Davanin ehliyetli olan bir - gerçek veya tüzel - kisinin avukat sifati olmayan vekili tarafindan açilmis olmasi halinde mahkeme yine davanin ilgili - ehliyetli- kisi tarafindan veya avukat sifatina sahip vekili tarafindan açilabilmesi için 30 günlük süre vererek dilekçe ret karari verecektir. Mahkemenin bu kararina karsi, istinaf ya da temyiz yoluna basvurmak mümkün degildir.

- Dilekçenin ilgili idarelere verilmesi gerekirken dava dilekçesi olarak mahkemeye verilmis oldugu hallerde, bir baska anlatimla idari merci tecavüzü bulunan hallerde mahkeme, dilekçenin ilgili idareye gönderilmesine karar verecektir. Ancak bu karar aleyhine ilgisine göre temyiz veya istinaf yoluna basvurmak mümkündür. Böyle bir durumda mahkemeye basvuru tarihi, ilgili idareye basvuru tarihi olarak dikkate alinir.

            Ilk inceleme asamasinda mahkemelerce dikkat edilecek bu konular, ayni zamanda dava açacak olanlarin veya dava dilekçesi hazirlayanlarin da dikkat etmesi gereken konulari olusturmaktadir.