BANKALARDAN ÖDEME ZORUNLULUGU

29.12.2015 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 4409 görüntülenme YAZDIR

BANKALARDAN ÖDEME ZORUNLULUGU

 

(29.12.2015 tarihli DÜNYA Gazetesinde yayimlanmistir)

 

 

 Bilindigi gibi Maliye Bakanligi, kendisine Vergi Usul Kanununun mükerrer 257. maddesiyle  verilen, “mükelleflere muameleleri ile ilgili tahsilat ve ödemelerini banka veya benzeri finans kurumlarinca düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunlulugunu getirme ve bu zorunlulugun kapsamini ve uygulamaya iliskin usul ve esaslarini belirleme yetkisini”, daha önce 320 sayili Vergi Usul Kanunu Genel Tebligi ile kullanmistir. Bu Genel tebligden sonra konuya iliskin olarak 323, 324 ve 332 sayili Genel Tebligler ile 1 sayili Vergi Usul Kanunu Sirküleri yayimlanmistir. Son olarak da 459 sayili Genel Tebligle 1.1.2016 tarihinden geçerli olmak üzere yeni bir düzenleme yapilmistir. Biz de bu yazimizda, bu düzenlemelerle olusan son durumu aktarmak istiyoruz.

ZORUNLULUK

Söz konusu Genel Tebligler ile birinci ve ikinci sinif tüccarlara, kazanci basit usulde tespit edilenlere, defter tutmak zorunda olan çiftçilere, serbest meslek erbabi ile vergiden muaf esnafa, kendi aralarinda yapacaklari ticari islemler ile nihai tüketicilerden (Türkiye’de mukim olmayan yabancilar hariç) mal veya hizmet bedeli olarak yapacaklari 8.000.- Türk Lirasini asan tahsilat ve ödemelerini banka veya özel finans kurumlari, kredi kartlari veya banka kartlari, yahut PTT araci kilinarak yapmalari ve bu kurumlarca düzenlenen hesap belgesi (dekont) veya hesap bildirim cetvelleri ile tevsik etmeleri zorunlulugu getirilmistir. Buradaki tutar, 459 sayili Genel Teblig ile 1.1.2016 tarihinden geçerli olmak üzere 7.000,- TL’ye indirilmistir. Düzenlemelerle, bu tutari asan avans, pey akçesi, depozito gibi ödemelerle isletmelerin kendi ortaklari ile ve diger gerçek ve tüzel kisilerle olan ve herhangi bir ticari içerigi olmayan nakit hareketlerinin de bu kurumlarca düzenlenen belgelerle tevsiki zorunlu kilinmistir.

459 sayili Genel Tebligle ayrica ayni günde ayni kisi veya kurumlarla yapilan islemlerin toplam tutarinin da haddi asmasi durumunda, islemlerin her biri islem bazinda belirlenen haddin altinda kalsa bile, astigi islemden itibaren isleme konu tahsilat ve ödemelerin de araci finansal kurumlar araciligiyla yapilmasinin da zorunlu oldugu açiklanmistir. Teblige göre örnegin, bir sirketin, bir kisiye 5.500 TL tutarinda satis yaptiktan sonra ayni gün içerisinde 2.500 TL tutarinda ikinci bir satis daha yapsa, bu ikinci satis ile sinir geçildiginden bu ödemenin araci finansal kurumlar kanaliyla yapilmasi gerekmektedir.

ZORUNLULUGUN ISTISNALARI

Banka veya anilan kuruluslarla yapilan ödemelerle ispat zorunlulugunun istisnalari ise,  anilan mevzuat ile,

1-Sermaye piyasasi araci kurumlarinda, yetkili döviz müesseselerinde (döviz büfelerinde), noterlerde, tapu idarelerinde yapilan islemlere konu ödeme ve tahsilatlar,

2-Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi yönetim kapsamindaki kamu idareleri ile bunlara ait döner sermaye isletmelerinin islemlerine konu tahsilat ve ödemelerin,

3- Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan merkezi yönetim kapsamindaki kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ile bunlarin teskil ettikleri birlikler, kanunla kurulan diger kamu kurum ve kuruluslari, kamu kurumu niteligindeki meslek kuruluslarina ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafindan kurulan ve isletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluslar veya bunlara ait veya tabi diger müesseseler tarafindan yapilan ihale islemlerine iliskin yatirilmasi gereken teminat tutarlarina iliskin tahsilat ve ödemelerin,

belirtilen limiti assa bile bunlara iliskin ödeme ve tahsilatlar seklinde belirlenmistir.

            Söz konusu sinirin altinda kalan ödeme ve tahsilatlarin da banka veya özel finans kurumu, banka veya kredi kartlari yahut PTT araciligi ile yapilmasi zorunlu degildir.

            Ancak Idare, tespit edilen tutarin üzerinde kalan islemlerin tevsik zorunlulugundan kaçinmak amaciyla parçalara ayrilmasini da, peçeleme olusturacagindan kabul edilmeyecegini de açiklamistir.

Mal veya hizmetin bedelinin 7.000,- TL’yi asmasi nedeniyle tahsilat ve ödemesi anilan kurumlardan alinacak belgelerle tevsiki zorunlulugu bulunan satislarda, satisin vadeli veya taksitli olmasi ve her bir taksit tutarinin sinirin altinda kalmasi halinde dahi, söz konusu zorunluluga yine uyulmasi gerekmektedir. Bir baska anlatimla, faturada gösterilen meblagin belirlenen tutari asmasi, zorunluluk için yeterlidir. Bu bedelin farkli tarihlerde ödenmesinde de her bir tahsilat ve ödemenin, anilan kurumlardan geçirilmesi gerekmektedir. Örnegin, bir beyaz esya saticisinin 12.000.- YTL bedelindeki bir malini, bedeli 6 taksit halinde ödenmek üzere satmasi halinde,  taksit tutarlari sinirin altinda kalmasina ragmen taksit ödemelerinin banka, özel finans kurumlari ve PTT araciligiyla veya kredi karti ile yapilmasi gerekecektir.

Banka sistemi içinde kaldigi müddetçe bir mal veya hizmet bedelinin müsterinin kendi çeki ya da ciro ettigi bir çek ile ödenmesi de mümkündür. Sattiklari mal veya hizmet bedellerini müsterilerinden aldiklari çeklerle tahsil eden ve ödemelerini de yine bu çeklerle yapan mükelleflerin çeklerini ciro etmelerinde uymalari gereken hususlar için, 1 sayili Vergi Usul Kanunu Sirkülerine bakabilirler.