ELEKTRONIK TEBLIGATTA GEÇERLILIK SORUNU

29.03.2016 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 4417 görüntülenme YAZDIR

Elektronik tebligatta geçerlilik sorunu

Dr. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi / 29.3.2016http://www.dunya.com/s/i/1x1.gif

 

Türk Dil Kurumu'nun Türkçe sözlügüne göre; teblig, bildirme, duyurma, haber verme, tebellüg ise gönderileni almaktir. Tebligat ise, yine ayni sözlüge göre, bildirimden haberdar etmek, bildirimi göndermektir. 

Vergi Usul Kanunu'nda (VUK.) teblig kavraminin tanimi verilmemekle birlikte kanunun 93. maddesinde teblig esaslari, “(…) hüküm ifade eden bilumum vesikalar ve yazilar adresleri bilinen gerçek ve tüzel kisilere posta vasitasiyla, (…) ilan yolu ile teblig edilir” seklinde belirtildikten sonra, posta yolu ile teblige iliskin olarak 99. maddede teblig edilecek vesikanin postaya verilmesinden söz edilmis, 102. maddede ise “teblig olunacak evraki muhtevi zarfin posta idaresince muhataba verilecegi” hükme baglanmistir. Bu düzenlemelerden anlasildigi kadar ile geçerli bir teblig isleminden söz edilebilmesi için teblig edilecek evrakin muhatabin adresine teslimi gerekmektedir. Öte yandan VUK 93/2. maddesinde, idarede teblig yapilmasi, muhatabin kabul etmesi kosuluna baglamistir. Bir baska deyisle muhatap kabul etmedikçe, idarede tebligat yapilamaz. 

Gerek Tebligat Kanunu gerek VUK uyarinca hazirlanmis bulunan Tebligat Isletme Usul Ve Esaslari'nin 4. maddesinde tebligat islemi, “hukuki islemlerin muhatabina yada muhatap adina kabule kanunen yetkili sahislara yazili olarak bildirimi” seklinde açiklanmistir.

Görüldügü gibi tebligat kisaca, karsi tarafa iletilmesi istenilen hukuki islem veya belgelerin muhatabina iletilmesidir. 

VUK’un 107/A maddesinde; “teblig yapilacak kimselere, aktardigimiz 93. maddede sayilan usullerle bagli kalinmaksizin, teblige elverisli elektronik bir adres vasitasiyla elektronik ortamda teblig yapilabilecegi hükme baglanmistir. Madde ayrica teblig tarihini “muhatabin elektronik adresine” ulasma tarihine göre hukuki sonuca baglamistir. Kanunun md. 107/A geregince, elektronik imzali teblig evraki, muhatabin elektronik ortamdaki adresine ulastigi tarihi izleyen besinci günün sonunda teblig edilmis sayilacaktir. 

Maliye Bakanligi bu konudaki yetkisine istinaden gerekli alt yapi çalismalarini tamamlamis, elektronik tebligat yapilabilecek kisileri belirlemis, bu konuda yükümlülükler de ihdas ederek bu konudaki açiklamalarini 456 sira no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebligi'yle yapmistir.

Anilan genel teblig ile teblige elverisli elektronik tebligat adreslerinin internet vergi dairesi bünyesinde olusturuldugu, VUK hükümlerine göre tebligi gereken evrakin elektronik imza ile imzalanarak, vergi dairesi adina Baskanlik tarafindan teblig yapilacak muhatabin elektronik tebligat adresine iletilecegi açiklanmistir. Düzenlemeye göre kisiler elektronik tebligat sistemine / adreslerine internet vergi dairesi üzerinden kullanici kodu, parola ve sifreleriyle ulasacaklardir. 

Ancak bu sekilde yapilan tebliglerin, kapsama alinan bütün mükelleflerin internete erisme olanaklarinin olup olmadigi sorunun disinda, tebligat yöntemi açisindan pek çok sorunu da beraberinde getirdigi açiktir. Bu sorunlardan bir kismina 5 Ocak tarihinde gazetemizde yayimlanan yazimda deginmistim. Özetle; buradaki en büyük açigin, ortada tebligattaki sorunlari ortaya denetleyebilecek bir kurumun (3. sahsin) olmayisi oldugunu, tebligatla ilgili bir sorun oldugunda mahkemelerin bu konuda yine idareye müracaat zorunda kalacagini, mahkemelerin bu konuda idarenin sistemi ve bilgisayarlari üzerinde bilirkisi incelemesi yapmak yoluna kadar gidebilecegini yazmistim. Nitekim Elektronik Tebligat Yönetmeligi de elektronik tebligatin kisilerce hizmet saglayicisindan (3. Sahis konumunda) alinacak mail adreslerine yapilabilecegini hükme baglamaktadir. 

Buradaki ikinci asil sorun ise mükelleflerin elektronik adreslerinin olmayisidir. Her ne kadar genel teblig metninde kapsama alinan mükelleflerin “teblige elverisli elektronik tebligat adreslerinin internet vergi dairesi bünyesinde olusturuldugu” açiklanmissa da, bu adresler kimseye verilmemistir. Dolayisiyla yoktur. Kisilerin tebligat adreslerini, normal mail adresleri gibi bilmeleri haklaridir. Hatta, burada bir elektronik teblig adresi söz konusu ise kisiler bu adreslerini baskaca yazismalari için de kullanabilmeleri gerekmektedir. Örnegin, en azindan mail alip veremeyen gönderilemeyen bir elektronik adres olmaz. 

Kisilerin cep telefonlarina “size tebligat yapildi, lütfen sisteme girip bakiniz” seklinde SMS gönderilmesi veya normal mail adreslerine bu sekilde mail atilmasi da isi daha fazla karistirmaktadir. Her seyden önce bu SMS veya mail, tebligat sayilamaz, çünkü teblig evrakini içermemektedir. Burada kapsamdaki mükelleflerden, Maliye Bakanligi'nin sistemine girilerek teblig evrakina bakilmasi istenilmektedir. Burada galiba, bir tür dairede teblig söz konusudur. Bu sekilde teblig ise mükellefin rizasi olmaksizin yapilamaz. 

Kurulan sistemde Idare, kisileri SMS veya mail yolu ile uyararak, kendi sistemindeki teblig evrakina bakmaya (ittila kesbetmeye) davet etmektedir. Yoksa tebligatin yukarida yaptigimiz açiklamasina uyan sekilde, idarenin sisteminden çikarak, kisilerin tasarruf alanindaki bir elektronik ortama gönderilen / iletilen bir teblig evraki söz konusu olmamaktadir. Bu noktada da elektronik olarak yapilan tebligatta geçerlilik sorunu ortaya çikmaktadir. 

Maliye Bakanligi ileride ortaya çikabilecek sikinti veya ihtilaflari önceden çözebilmek adina bu sorunlari gidermek veya açikliga kavusturmak zorundadir.