TRANSFER FIYATLANDIRMASI RAPORU

05.04.2010 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3832 görüntülenme YAZDIR

TRANSFER FIYATLANDIRMASI RAPORU
5 Nisan 2010, A.Bumin DOGRUSÖZ

Nisan ayinin Kurumlar Vergisi beyan dönemi olmasi sebebiyle, bu yazimizda da kurumlar vergisine iliskin bir konuyu, “transfer fiyatlandirmasi raporu”nu irdelemek istiyoruz.

Kurumlar Vergisi Kanunu transfer fiyatlandirmasi adi altinda düzenlenen örtülü kazanç dagitimi müessesesinde uygulanacak usulleri belirleme yetkisini Bakanlar Kuruluna birakmis, Bakanlar Kurulu’da 2007/12888 sayili Kararinda bu belirlemeleri yapmistir. Anilan Kararin 18. maddesinde transfer fiyatlandirmasinda belgelendirmenin amaci, transfer fiyatlandirmasina iliskin sürecin anlasilmasi ve hesaplamalarin ayrintilarinin gösterilmesini temin olarak belirlenmistir. Bu amaçla da mükelleflere bir “Transfer Fiyatlandirmasi Raporu” hazirlatma yükümlülügü ihdas edilmistir.

Bu Raporlari, iliskili kisilerle islem yapan, büyük mükellefler vergi dairesine bagli kurumlar vergisi mükellefleri yurt içi ve yurt disi isleri, diger kurumlar vergisi mükellefleri ise sadece yurt disi islemleri için hazirlatmak durumundadirlar. Transfer fiyatlandirmasi hükümlerine tabi gelir vergisi mükellefleri için böyle bir Rapor hazirlatma yükümlülügü öngörülmemistir.

Bu Raporlar, kurumlar vergisi beyannamesi verilinceye kadar hazirlanacaktir. Ancak bu Raporlarin kurumlar vergisi beyannamesi ekinde sunulma yükümlülügü yoktur. Buna karsilik iliskili kisilerle islem yapan kurumlar vergisi mükelleflerine (ve ayrica örtülü sermayeye iliski islemi bulunan kurumlarla kontrol edilen yabanci kurum kazanci elde eden kurumlara) kurumlar vergisi beyannamesi ekinde konuya iliskin bir formu doldurma yükümlülügü getirilmistir. Transfer Fiyatlandirmasi Raporu,  idarece veya inceleme elemanlarinca istenmesi halinde ibraz edilmek zorunlulugu olan bir belgedir.

Büyük mükellefler vergi dairesine bagli olmayan kurumlar vergisi mükelleflerine iliskili kisilerle yaptiklari yurt içi islemleri için ve gelir vergisi mükelleflerine iliskili kisilerle yaptiklari hem yurt içi hem yurt disi islemleri ile ilgili rapor hazirlatma yükümlülügü öngörülmemekle birlikte, bu islemlerle ilgili bir inceleme yapilmasi halinde ibraz yükümlülügü öngörülen belgeler listesi, anilan Kararname ile belirlenmistir. Bu listede istenen belgeler, ibraz talebi üzerine hemen olusturulabilecek belgeler olmadigindan, bu mükelleflerin bu kapsamdaki belgelerini her yil itibariyle önceden hazir etmelerinde hiç süphesiz fayda vardir.

Anilan Bakanlar Kurulu Karari ile transfer fiyatlandirmasi incelemesini ilgilendiren yabanci belgelerin ibrazinin talebi halinde, bu belgelerin Türkçe çevirilerinin de birlikte ibraz edilmesi zorunlu kilinmistir.

Iliskili kisilerle yapilan islemlerde uygulanan fiyatin veya bedelin emsallere uygunluk ilkesi çerçevesinde belirlendigini tespit açisindan, fiyat veya bedelin tespitine yahut hesaplanmasina ait kayit, cetvel ve sair belgelerin ispat edici kagit olarak saklanmasi, hem yararli hem de zorunludur. Çünkü bu belge ve kayitlar, hem fiyatlandirmada seçilen yöntemi ve gerekçesini, hem de bu yöntemin dogrulugu ve dogru olarak uygulandigini mükellefler açisindan ispat, idare açisindan inceleme için çok büyük önem tasmaktadir.

Ibraz yükümlülügü tarh zamanasimi süresi ile sinirli olmakla birlikte, mükellefler açisindan saklama süresini bu süre ile sinirli görmek bazen hatali olabilir. Zira fiyatlandirmanin taraflar arasinda belli bir süre için geçerli olarak yapildigi sözlesmelerde transfer fiyatlandirmasi hükümlerinin nasil uygulanacagini belirlemek kolay degildir. Örnegin bir hammaddenin sekiz yil süresince ve belli bir miktarin üzerinde satin alinacagina, baslangiç fiyatinin buna göre tespit edilip yillik fiyat artisinin da yillik ÜFE artisina baglandigi bir sözlesmede, veya bir bankanin sube olarak kullanmak üzere iliskili bir sirketin magazasini on yilligina kiralamasi ve yillik kira artisini TÜFE’ye baglamasi durumunda, emsal karsilastirilmasinin nasil yapilacagi bir sorundur. Çünkü bu gibi sözlesmelerde, taraflar arasindaki ödeme tutarinin, sokaktaki enflasyonla istatistiklerdeki enflasyonun farkliligi dolayisiyla, emsal ödemelerle bagdasmamasi mümkündür.

Geçmiste yapilmis sözlesmelere binaen yapilan ödemelerde örtülü kazanç dagitimi olup olmadiginin arastirilmasinda, sözlesmenin yapildigi zamandaki iliski ve kosullarin mi, yoksa daha sonra ödemenin yapildigi zamandaki kosullarin mi esas alinacagi hususu, daha önce de tartisma konusu olmustur. Doktrinde bu konuda üzerinde birlesilen görüs, birinci alternatiftir; yani, örtülü ödemenin varligi arastirilirken daima sözlesmenin yapildigi günün kosullari üzerinde durulmasi,  yani daha sonraki gelismelerin dikkate alinmamasi görüsü kabul gören görüstür.

Bu noktada ortaya çikan bir diger tereddütde, Kurumlar Vergisi Kanununun “hazine zararinin bulunmamasi” halinde transfer fiyatlandirmasi hükümlerinin uygulanmayacagina iliskin düzenlemesidir. Iliskili kisilerin hazine zararinin bulunmadigi inancinda olduklarinda, aralarindaki islemi yine de Transfer Fiyatlandirmasi Raporunda belirtmek zorunda olmadiklari noktasindadir. Bu konu tartismali olmakla birlikte, bize göre bu islemlerinde Raporda belirtilmesi gerekmektedir.

Referans Gazetesi 5/4/2010