EMEKLILERIN BINA VERGISINDE SIFIR ORAN

01.05.2018 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 2252 görüntülenme YAZDIR

EMEKLILERIN BINA VERGISINDE SIFIR ORAN

 

Dr. A. Bumin DOGRUSÖZ

Dünya Gazetesi 1.5.2018

 

 

Mayis ayi, emlâk vergisinin ilk taksitinin ödenmesine iliskin son aydir. Bu vesile ile bende bu yazim, daha önce daha ayrintili yazdigim “emeklilerin bina vergisinde sifir oran uygulamasi”na iliskin önemli noktalari hatirlatmaya ayirdim.

  Konu Emlâk Vergisi Kanununun 8/2 maddesi ile düzenlenmis ve madde ile Bakanlar Kuruluna “gelirleri münhasiran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarindan aldiklari ayliktan ibaret bulunanlarin (…),Türkiye sinirlari içinde brüt 200 m²’yi geçmeyen tek meskeni olmasi (intifa hakkina sahip olunmasi hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranini sifira kadar indirme yetkisi verilmistir. Kanunda ayrica bu hükmün, yukarida belirtilenlerin tek meskene hisse ile sahip olmalari halinde hisselerine ait kisim hakkinda da uygulanacagi hükme baglanmistir.

            Bu olanaktan sadece Türk kanunlarina göre kurulmus sosyal güvenlik kurumundan aylik alanlar yararlanabilirler. Bu aylik emekli ayligi olabilecegi gibi vefat etmis baba, es gibi kimseler dolayisiyla kendisine ölüm ayligi seklinde de olabilir. Yabanci ülkelerin sosyal güvenlik kurumundan emekli ayligi alanlar bu olanaktan yararlanamazlar.

            Bu olanaktan yararlanabilmek için “gelirin münhasiran sosyal güvenlik ayligindan ibaret” olmasi gerekmektedir. Baskaca geliri olanlar bu olanaktan yararlanamazlar. Örnegin emekli olup da ticari veya serbest meslek faaliyeti ile ugrasarak gelir elde edenler, kira geliri olanlar, sosyal güvenlik destek primi ödeyerek ücretli çalismaya devam edenler bu olanaktan yararlanamazlar. Buradaki gelirin sadece “sosyal güvenlik ayligindan ibaret” olmasi kosulunun sinirlari önemlidir. Bu siniri, gelir vergisi konusuna giren gelir seklinde çizmek yerinde olur. Örnegin dul bir emeklinin bosandigi esinden aldigi nafaka, bana göre bu olanaktan yararlanma kosullarini ihlal etmez.

            Emekli, emekli maasini bankada vadeli mevduat, hazine bonosu almak, fon veya repo islemleri yoluyla da degerlendirebilir. Maliye Bakanligi 45 sayili Emlâk Vergisi Genel Tebligindeki açiklamaya göre;  “geliri münhasiran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarindan aldiklari ayliktan ibaret bulunanlarin elde ettikleri ve yillik tutari toplami bina vergisi indiriminden yararlanilan yildan bir önceki yilda geçerli olan Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazili tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutari (30.000,- TL) geçmeyen her türlü menkul sermaye iradi gelirleri, sifir bina vergisi oranindan yararlanmaya engel teskil eden gelirler arasinda degerlendirilmeyecektir.”

            Bu olanaktan yararlanacaklarin söz konusu tek meskende bizzat oturmalari gerekmemektedir. Örnegin Istanbul’daki meskenini ogluna bedelsiz tahsis edip kendisi kizinin Izmir’deki dairesinde oturan veya kendisi kirada oturan emekli kisi de bu olanaktan yararlanabilir. Ancak kendi meskenini kiraya verip, kendisi de kirada oturan bir emeklinin bana göre kira geliri bulundugundan bu olanaktan yararlanamamasi gerekir. Ancak Maliye Bakanligi 38 sayili Emlâk Vergisi Genel Tebliginde “sahibi oldugu konutu tek meskeni kiraya verip, kirada oturanlar da diger sartlari tasimalari kaydiyla indirimli vergi oranindan faydalanabileceklerdir.” açiklamasini yapmistir.

Tek meskene sahip olma kosulu, baskaca bir tasinmaza sahip olmama seklinde anlasilmamalidir. Bir emeklinin, gelir getirmeyen baskaca bir dükkân, arsa veya araziye sahip olmasi, kosulun ihlali olarak kabul edilmemektedir. Ancak, Tek meskenin, sürekli oturulmayan, yilin belli dönemlerinde kullanilan yazlik ev, devre mülk, bag veya yayla evi olmasi halinde, bu meskenler için söz konusu olanaktan yararlanmak mümkün degildir.

            Emeklilerin tek meskene hisseli olarak sahip olmalari durumunda da, bu sifir oranli vergi olanagindan kendi hisseleri için yararlanmalari mümkündür. Ancak burada meskenin tamaminin büyüklügünün 200 m² sinirini asmamasi gerekmektedir.

Sifir oran olanagindan sadece kat mülkiyeti tesis edilmis binalar için degil, kat irtifaki tapulu binalar için de yararlanilabilinir.

            Emlâk vergisi mükellefiyeti, intifa hakki tesis edilen binalarda intifa hakki sahibine düser. Intifa hakki sahipleri de aktardigimiz kosullari tasimalari kaydi ile sifir vergi olanagindan yararlanabilirler.

            Bu olanaktan yararlanmak için ilgili Belediye’ye basili örnekleri belediyelerde bulunan matbu bir taahhütname verilmesi gerekli ve yeterlidir. Bu taahhütnameyi vermis olanlarin, tekrar vermelerine gerek yoktur. Kosullarin kaybedilmesi halinde, örnegin yeni bir mesken edinme veya yeniden çalisma yahut siniri asan menkul sermaye iradi elde etme vb. hallerde, kosullarin yitirildigi yil durumun bir dilekçe ile belediyeye bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirimi izleyen yildan itibaren Belediye normal vergi oranina göre vergi tahakkuk ettirecektir.