EMISYON PRIMLERI DAGITILIRSA

03.12.2015 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 4783 görüntülenme YAZDIR

EMISYON PRIMLERI DAGITILIRSA

 

(3,12.2015 tarihli DÜNYA Gazetesinde yayimlanmistir)

 

     Emisyon primi konusunu ve kurumlar vergisi kanununda bu konuda yer alan istisnayi daha önce bir yazimda irdelemistim. Yine de kisaca tekrarlayayim.

            Anonim Sirketler kurulusunda veya sermaye artirimlarinda hisselerini, ana sözlesmelerinde belirtilen itibari degerle (nominal bedelle) ihraç edilebilecegi gibi, itibari degerlerinin üzerinde bir bedelle de ihraç edilebilirler. Hisselerin itibari degerinin üzerinde bir bedelle ihraç edilmesi halinde, ihraç degeri ile itibari deger arasinda olusan olumlu fark, Vergi Hukukunda emisyon primi (Ticaret Hukukunda agio, Tek Düzen Hesap Planinda ihraç primi) olarak adlandirilmaktadir. Hisse senetlerinin emisyon primli olarak ihraç edilebilmesi, sirketin ana sözlesmelerinde hüküm bulunmasi veya genel kurulda karar alinmasi ile mümkündür.

            Bana göre, bu istisna olmasaydi da, bu kazanç yine vergiye tabi tutulamazdi. Çünkü kurumlar içinde geçerli olan Gelir Vergisi Kanununun 38. maddesine göre ticari kazanç; tesebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve basindaki degerler arasindaki müspet farktir. Ancak kazanç hesaplanirken, dönem içinde isletmeye isletme sahiplerince ilave edilen degerler nazara alinmaz. Dolayisiyla emisyon primi de isletmeye ilave edilen bir deger oldugundan kazanç hesaplamasinda dikkate alinmayacakti.

            Ticaret Kanunumuza göre, emisyon primi yedek akçe niteligindedir. Nitekim 519. maddede, "her yil safi karin yüzde besi, ödenmis sermayenin yüzde yirmisine ulasincaya kadar genel kanuni yedek akçeye ayrilir" denildikten sonra, belirtilen sinira ulasilsa dahi bu yedek akçelere, "yeni paylarin çikarilmasi dolayisiyla saglanan primin çikarilma giderleri, itfa karsiliklari, ve hayir amaçli ödemeler için kullanilmamis kismi"nin eklenecegi hükme baglanmistir.

            Istisnanin eski KVK’daki ilk seklinde, bu istisnadan yararlanabilmek için hisse senetlerinin borsaya kaydettirilmesi ve bu kazancin dagitilmamasi gibi sartlar aranmaktaydi. Ancak yapilan mevzuat degisiklikleri ile bu kosullar yürürlükten kaldirilmisti ve nitekim bu kosullar mer’i KVK’da da aranmamaktadir. Dolayisiyla emisyon pirimi olarak yedek akçelere eklenen kismin daha sonra dagitilmasina, vergi hukuku açisindan bir engel yoktur. Dagitim konusundaki sinirlamalar vergi hukukunun disinda, Ticaret Kanunundadir.

            Ticaret Kanununa göre emisyon primi de bir tür kanuni yedek akçe olduguna göre, emisyon priminin dagitilip dagitilamayacagi sorusunu, kanuni yedek akçelerin dagitilip dagitilamayacagi seklinde anlamak ve cevaplamak gerekmektedir. Ticaret Kanununa göre, genel kanuni yedek akçelerin ödenmis sermayenin yarisina kadar olan kismi, sadece geçmis yil zararlarinin kapatilmasinda, islerin iyi gitmedigi zamanlarda isletmeyi devam ettirmeye veya issizligin önlenmesine yahut sonuçlarinin hafifletilmesine elverisli önlemler alinmasinda kullanilabilir. Sirket genel kurulu ancak, kanuni yedek akçelerin ödenmis sermayenin yarisini asan kismi üzerinde tasarruf edebilir. Bir baska deyisle genel kurul bu asan kismin dagitilmasina veya sermayeye eklenmesine karar verebilir. Bu nedenle emisyon priminin dagitilip dagitilamayacagi sorusunun, kanuni yedek akçe tutarinin ödenmis sermaye ile karsilastirilmasi sonucu olusacak duruma göre yanitlamak gerekmektedir. 

            Yazimizda bunlari söyledikten sonra, emisyon priminin bu kosullara dagitilmasi veya önce sermayeye eklenip daha sonra sermaye azaltilmasi yoluyla dagitilmasi halinde, bize göre, burada ortaklar tarafindan isletmeye konulan deger iade edildiginden, stopaja gerek olmadigini belirtmis, ancak idari anlayis burada stopajin yapilmasi gerektigi yönünde oldugunu söylemistik.

            Nitekim  Istanbul Vergi Dairesi Baskanligi geçtigimiz günlerde verdigi 62030549-125[6-2014/105]-88462 sayi ve 20.10.2015 tarihli Özelgesinde “kurumlar vergisinden istisna edilen ve sermayeye eklenmemis olan emisyon primlerinin Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarinca ortaklara dagitilmasinin mümkün olmasi halinde, bu islem kar payi dagitimi sayilacak olup dagitilan emisyon primi tutarlari üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci ve 30 uncu maddelerinde yer alan hükümler çerçevesinde kâr dagitimina bagli vergi kesintisi yapilacaktir.” seklinde görüs açiklamistir.

            Bu durumda emisyon primini dagitacak olanlara yapabilecegim en iyi öneri, söz konusu stopaji yapip ihtirazi kayitla beyanda bulunarak ceza ve faiz riskini berteraf edip yargi yoluna müracaat etmeleridir.