TORBA
KANUN TASARISININ KURUMLARA GETIRDIKLERI
Dr.
A. Bumin DOGRUSÖZ
Dünya Gazetesi / 5.10.2017
Yasama
organina sunulmus bulunan ve agirlikli olarak vergi mevzuatini hedef alan Torba
Kanun tasarisini irdelemeye bu yazimda da, kurumlari ilgilendiren
degisikliklerle devam ediyorum. Önce
istisnalardaki ve ilgili muafiyetteki degisikliklerle baslayalim.
> KVK md. 5/1-e’de yer alan;
kurumlarin iki tam yil süreyle aktiflerinde yer alan tasinmazlarin satisindan
dogan kazançlara belli kosullarla % 75 oraninda uygulanan istisnanin orani %
50’ye indirilmektedir. Yine ayni bentte yer alan ayni süreye elde tutulmus
istirak hisseleri, kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarinin
satisindan dogan kazançlarda istisna uygulamasi yine % 75 olarak devam
edecektir. Bent içerisinde farkli oran yaratmak, bence karisikliga davettir.
Bendin düzenledigi bütün kazançlari ayni oranda istisnaya tabi tutmak, bence
daha yerindedir. Öte yandan bu degisikligin yürürlüge giris tarihi, kanunun
yayim tarihi olarak belirlenmistir. Bu da karisiklik yaratacak niteliktedir.
Yayim tarihinde satisi yapilmis ancak fon ayrilmamis veya satis yapilmis ancak
satis bedeli tahsil edilmemis hallerde hangi oranin uygulanacagi sorunu gündeme
gelebilecektir. Bu nedenle yürürlük tarihinin dönemsellik ilkesi de dikkate
alinarak “1.1.2018’den sonra satisi yapilan gayrimenkullere uygulanmak üzere”
seklinde belirlenmesi yerinde olacaktir.
> KVK md. 5/1-f’de yer alan;
Bankalara borçlu olanlarin ve bunlarin kefillerinin, borçlarina karsilik
tasinmaz ve istirak hisseleri, kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan
haklarinin bankalara devrinden dogan hasilatin borç tasfiyesinde kullanilan
kismina isabet eden kazançlara ve bankalarin bu sekilde elde ettikleri
kiymetlerin satisindan dogan kazançlarina taninan istisna kapsamina finansal
kiralama ve finansman sirketleri de eklenmektedir. Ayrica bankalarin yani sira
finansal kiralama ve finansman sirketlerinin bu kiymetleri satisindan elde
ettikleri kazançlarin da tasinmazlarda % 50’sinin, diger varliklarda % 75’inin
vergiden istisna olmasi öngörülmektedir. Bu kapsam genisletmesi, 1.1.2018’den
itibaren yürürlüge girecektir.
> Kooperatiflerin risturn
kazançlari istisnasi kapsamindan; üretim kooperatiflerinde ortaklarin üreterek
kooperatife sattiklari veya kooperatiften üretim maliyetinde kullanilmak üzere
satin aldiklari mallarin degerine ve kredi kooperatiflerinde ortaklarin
kullandiklari kredilere göre hesapladiklari risturnlar çikartilmaktadir. Bu
degisikliginde 1.1.2018 tarihinde yürürlüge girmesi öngörülmektedir. Ancak
burada istisna kapsami biraz daraltilmaktadir. KVK’nin ayni konuyu düzenleyen muafiyet
düzenlemesi karsisinda buradaki istisnanin uygulamada anlamsiz kaldigi
gerekçede söylenmekte ise de muafiyet kosullarini tasiyamayan üretim ve kredi
kooperatifleri, bu degisiklikle istisnadan olmaktadir. Öte yandan kooperatif
muafiyetine iliskin yapilan degisiklikle muaf kooperatiflerin ortak disi
islemleri için iktisadi isletmelerinin olabilecegi ve bu isletmelerin vergiye
tabi olacagi hükme baglanmaktadir. Böylece Tasari ile muaf kooperatiflere,
muafiyet kosullarini delme veya asma yolu açilmaktadir. Ancak bu isletmelerin
vergilendirmeye iliskin esaslari belirlenmeyerek, belirleme yetkisi Maliye
Bakanligina verilmektedir. Böyle bir düzenleme Anayasanin 73. Maddesine
(verginin yasalligi ilkesine) açikça aykiridir.
Bu noktada söylemeliyim ki, hem muafiyet için kosullar belirleyen hem de
bu kosullarin ihlal yolunu düzenleyen bir muafiyet hükmüne ilk defa
rastlamaktayim.
Kurumlar vergisi mükelleflerinin 2017 yilinda
gerçeklestirdikleri imalat sanayine yönelik tesvik belgesi kapsamindaki
yatirimlari için geçeri indirimli kurumlar vergisine iliskin kanuni oranlarin,
2018 yilinda yapilacak ayni kapsamdaki yatirimlar için de geçerli kilinmasi,
Tasari ile öngörülmektedir.
Tasari ile transfer fiyatlandirmasi düzenlemelerinden
kurtulmak için pesin fiyat anlasmasi yapanlara uygulanan harçlarin da
kaldirilmasi Tasari ile öngörülmektedir.
Önemli
degisiklik ise kisaca finansman kurumlari diyecegimiz bankalar, finansal
kiralama sirketleri, faktöring sirketleri, finansman sirketleri, ödeme ve
elektronik para kuruluslari, yetkili döviz müesseseleri, varlik yönetim
sirketleri sigorta ve reasürans sirketleri, emeklilik sirketleri ile sermaye
piyasasi kurumlarinin tabi olduklari vergi orani % 20’den % 22’ye
çikartilmaktadir. Sermaye piyasasi kurumlari ise Sermaye Piyasasi Kanununun 35.
maddesinde sayilmistir. Maddeye göre,
yatirim kuruluslari, bagimsiz denetim sirketleri, degerlendirme ve
derecelendirme sirketleri, ipotek, konut ve varlik finansmani kuruluslari,
varlik kiralama sirketleri, portföy yönetim sirketleri, takas ve saklama
kuruluslaridir. Elbetteki bunlarin kazançlarinda var olan istisnalar
varliklarini sürdürmektedir. Bu oran degisikliginin 1.1.2018’den sonra
verilecek beyannamelere uygulanmasi öngörüldügünden, söz konusu kurumlarin 2017
yili son dönem geçici vergilerini de
etkileyecektir.
Ancak
bu oran yükseltmesinde dört garip nokta var. Birincisi dünyada devletler vergi
rekabeti içerisinde kurumlar vergisini düsürme kavgasi verirken biz
yükseltiyoruz. Ikincisi ise Sayin Cumhurbaskanimiz faizleri düsürmek için
mücadele verirken, biz kredi ve finansman sirketlerinin vergi sonrasi kârlarini
tirpanliyoruz. Simdi bu sirketler kârlarini korumak için vergi artisini
müsterilerine, yani kredi kullananlara yansitmayacaklarini mi düsünüyoruz. Üç,
kamunun vergi gelirine ihtiyaci varsa bu yükü bütün kurumlara degil de niçin
sadece bu sirketlere yüklüyoruz. Dördüncüsü ise yilsonuna dogru orani
degistirip gereksiz yere geçmise etkili vergilendirme tartismasi yaratmamiz.
Bir önemli degisiklikte Finansal Kiralama ve Finansman
Sirketlerine, sirket islemlerinden kaynaklanan
alacaklarindan dogmus veya dogmasi beklenen ancak miktari kesin olarak belli
olmayan zararlarini karsilamak üzere BDDK tarafindan belirlenmis usul ve
esaslara göre ayirdiklari özel karsiliklarini
da kurum kazancinin tespitinde indirim konusu yapma olanaginin saglanmasidir. 1.1.2018’de
yürürlüge girmesi öngörülen bu düzenlemenin KVK’da degil de 6361 sayili Kanunda
degisiklik yapilarak gerçeklestirilmesi, pek yerinde degildir.