DÜZELTME TALEPLERINDE YARGIYA BASVURU

20.10.2015 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 5222 görüntülenme YAZDIR

DÜZELTME TALEPLERINDE YARGIYA BASVURU

 

(20.10.2015 tarihli DÜNYA Gazetesinde yayimlanmistir)

                                                                           

Geçen yazimizda Vergi Usul Kanunda idari ihtilaflarin yargi öncesi çözümüne ve/veya idarenin hatali islemlerinin düzeltilmesine hizmet etmek üzere öngörülmüs bulunan “hata ve düzeltme” müessesesini aktarmis ve sorunlardan söz etmistik.

            Hiç süphesiz ki idare, idari islemde (ki genellikle tarh islemi seklinde karsimiza çikmaktadir) hata bulundugu iddiasiyla yapilan basvurulari kabul ile sonuçlandirmak durumunda degildir ve zaten basvurularin çogunlugu “ret” islemi ile sonuçlanmaktadir.

            Idarenin bu ret islemleri de hiç süphesiz yargi denetimine açiktir. Bu ret islemine karsi ilgililer tabii ki dava açabilirler. Ancak burada yargiya geçis, özellikle dava açma süresi bakimindan bazi özellikler tasimaktadir.

            Bu noktada önem tasiyan husus, hata ile sakat oldugu savi ile idareye yapilan basvurunun, basvuruya konu isleme karsi dogrudan dava açma süresi içerisinde yapilip yapilmadigidir. Örnegin, bir tarh islemine karsi, bir baska deyisle teblig edilen vergi ceza ihbarnamesinin düzeltilmesi için yapilan basvurunun bu isleme karsi 30 günlük dava açma süresi içerisinde yapilip yapilmadigi, dava yolu ve dava açma süresinin belirlenmesinde önem tasimaktadir.

            Eger hata ve düzeltme basvurusu, 30 günlük dava açma süresi içerisinde yapilmis ise ilgililer vergi dairesinin ret isleminden sonra bu ret isleminin iptali için dava açabilirler. Burada idareye basvuru, dava açma süresini durdurucu niteliktedir. Bu nedenle dava açma süresi, 30 günlük süreden idareye basvuru için harcanan zaman düsülerek hesaplanir ve kalan süre kadardir. Örnegin mükellef kendisine 1 Haziran günü teblig edilen vergi ceza ihbarnamesinin hata ile malül oldugu savi ile 18 Haziran günü vergi dairesine müracaat etmisse, ret cevabinin kendisine tebliginden sonra dava açma süresi 12 gün olacak ve 12. günün mesai saati bitiminde sona erecektir.  Vergi dairesinin 60 gün içerisinde cevap vermemesi halinde ise bu 12 günlük süre, vergi dairesine müracaati izleyen 60 günlük zimni ret süresinin bitiminden itibaren baslayacaktir. 

Hata ve düzeltme basvurusunun, 30 günlük dava açma süresi geçirildikten sonra yapilmasi halinde vergi dairesinin ret islemine karsi dogrudan dava açilip açilamayacagi tartismalidir. Tartismanin sebebi ise Vergi Usul Kanununun 124. maddesidir. Maddeye göre, “vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptiklari düzeltme talepleri reddolunanlar sikâyet yolu ile Maliye Bakanligina müracaat edebilirler”. Mahkemeler bu düzenlemeye göre dava açma süresi geçtikten sonra yaptiklari düzeltme talepleri ret olunanlarin dava açmadan önce Maliye Bakanligina müracaat etmeleri gerektigi, oradan da ret cevabi alinmasi veya 60 gün içinde cevap verilmemesi durumunda 30 gün içerisinde dava açilabilecegi görüsünde. Bu yolu izlemeden önce dava açilmasi halinde Mahkemeler genellikle ön inceleme asamasinda  “idari merci tecavüzü” kararlari vererek dava dilekçesini müracaat dilekçesi olarak Maliye Bakanligina göndermektedirler. Bu durumda dava dilekçesi, Maliye Bakanligina müracaat dilekçesi olarak kabul edilmektedir.

Ancak az da olsa bir kisim mahkemeler, yukarida aktardigimiz maddenin son kelimesinin “edebilirler” seklinde olmasi dolayisiyla ilgililerin burada bir seçimlik hakka sahip oldugu, bu yola gitmenin zorunluluk olmadigi ve dogrudan dava açilabilecegi görüsü ile açilan davayi dogrudan inceleme yoluna gitmektedirler. 

Bu davalarda dikkate edilmesi gereken husus, dava konusunun hatali islem olmadigi, ret islemi oldugudur. Bu nedenle mahkemenin karari sadece ret islemini iptal olacaktir. Ret isleminin iptalinden sonra idarenin asil islemle ilgili yeni bir islem olusturmasi gerekmektedir. Bu islemin ne yönde olacagini ise büyük ölçüde mahkeme karari belirler. Eger mahkeme, ret islemini asil islemde hata oldugu ve düzeltilmesi gerektigi gerekçesi ile iptal etmisse idare, asil islemi (örnegimizde vergi ceza ihbarnamesini) düzeltmek zorundadir. Ancak mahkeme ret islemini usul yönünden de iptal edebilir. Örnegin ret isleminin yetkili memurun imzasini tasimadigi, gerekli incelemeyi içermedigi gibi bir gerekçe ile iptal edildigi bir durumda, idare bu eksikliklerini gidererek talebi tekrar reddedebilir. Bu durumda bu yeni ret islemi aleyhine tekrar dava açmak gerekecektir.