MAL BILDIRIMI VE 6736 SAYILI KANUN

20.10.2016 Dr. Bumin DOGRUSÖZ - 3543 görüntülenme YAZDIR

Mal bildirimi ve 6736 sayili Kanun

DÜNYA GAZETESI 20.10.2016

Kamu borçlarini süresinde ödemeyenler hakkindaki cebri takip, 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun’a göre yapilmaktadir ve kamu alacaklisi kurumun borçluyu bu kanuna göre takibi, kural olarak ödeme emrinin tanzim ve tebligi ile baslar. Ödeme emri tebliginin borçluya yükledigi en önemli görev veya yük, hiç süphesiz borcu 7 gün içinde ödemektir. Ancak borcun 7 gün içinde ödenmeyecek olmasi halinde, borçlunun mal bildiriminde bulunmasi gerekmektedir. 

6183 sayili Kanun’un 59’uncu maddesine göre mal bildirimi; “kamu borçlusunun, kamu alacagini karsilayacak miktarda, gerek kendi elindeki, gerekse üçüncü sahislar elindeki tasinir ve tasinmaz mallari ile alacak ve haklarinin; nev’ini, mahiyetini ve miktarini veya mali olmadigini ve yasayis tarzina göre geçim kaynaklari ile buna nazaran borcunu ne sekilde ödeyebilecegini tahsil dairesine yazili veya sözlü olarak beyan etmesidir.”

Mal bildirimi ile kamu görevlileri ve kamusal islerde çalisanlarin belli araliklara ve/veya belli kosullarda yapmak zorunda olduklari mal beyani (servet beyani) ile karistirilmamasi gerekir. Mal beyaninda tüm mal, hak ve alacaklarin beyani zorunlulugu söz konusu iken, mal bildiriminde asil olan borcu karsilayacak miktarda mal bildiriminde bulunmaktir. Borç miktarini asan malvarliginin bildirilmesi zorunlu ve gerekli degildir. Haczedilebilir mali olmayan borçlularin haczedilebilecek nitelikte mallari olmadigini bildirmeleri de mal bildirimi hükmündedir.

Mal bildiriminde borçlu malin degerini de göstermekle birlikte, bildirilen malin borcu karsilayip karsilayamayacaginin takdiri alacakli kamu idaresine aittir. Alacakli kamu idaresince, beyan olunan mallarin borcu karsilayamayacagina veya haciz ve satisinin çok güç olacagina kanaat getirilmesi halinde, borçludan ek bildirimde bulunmasi istenebilir. Borçlunun mal bildiriminde bulunmus olmasi, alacagin mutlaka beyan olunanlardan tahsil edilecegi anlamina gelmemektedir. Alacakli idare, mal bildirimi disinda kendisi tarafindan tespit edilen mallari da, mal bildirimindeki mallarla birlikte veya onlara tercihan haczedebilir.

Maliye Bakanligi A/1 sayili Tahsilat Genel Tebligi’nde, 59 uncu maddede yer alan borçlunun “her türlü gelirlerini” ve “yasayis tarzina göre geçim kaynaklarini” ve “buna nazaran borcunu ne suretle ödeyebilecegini” bildirme yükümlülügünün, borca yetecek kadar mal bildiriminde bulunmayanlari kapsadigini, borcuna yetecek kadar mal bildiriminde bulunan borçlularin, bu hususlari da ayrica bildirme zorunluluklarinin olmadigini açiklamistir.

Ancak kanunun 114. maddesinde, mal bildiriminde mali olmadigi yönünde bildirimde bulunanlara ayrica son adreslerini, varsa devamli mükellefiyetlerinin bulundugu dairelerin listesini, nüfus suretlerini verme yükümlülügü getirilmistir. 
Kamu borçlusunun bir tüzel kisi olmasi halinde, mal bildiriminde bulunma yükümlülügü kanuni temsilcisine aittir.

Kamu borçlusunun ödeme emri ile istenen alacaga karsi dava açmasi halinde mal bildiriminde bulunma süresi, Vergi Mahkemesi’nin kararinin tebligine kadar uzamaktadir. Dava kamu alacaginin bir kismi için açilmissa, süre sadece dava konusu yapilan kisim için uzar. Mahkeme kararinin davanin reddi yönünde olmasi halinde (kismen reddi yönünde olmasi halinde reddedilen kisim için) borçlunun ayrica bir bildirimi beklemeksizin ret kararinin kendisine teblig tarihinden itibaren 7 gün içinde ret olunan tutar kadar mal bildiriminde bulunmasi gerekmektedir.

Öte yandan davanin yürütmeyi durdurmadigi hallerde, örnegin ihtirazi kayda dayanilarak açilan davalarda, yürütmenin durdurulmasi karari verilmedigi müddetçe takip islemleri süreceginden, ödeme emri tebligi halinde yine mal bildiriminde bulunma zorunlulugu söz konusu olacaktir. Buna karsilik ihtiyati haciz yolu ile borcu karsilayacak degerde mal haczi yapilmis olmasi halinde, borçlunun dava sonucunda ayrica mal bildiriminde bulunmasina gerek bulunmamaktadir.

Ödeme emrine karsi mal bildiriminde bulunulmamasi (md. 60) veya gerçege aykiri bildirimde bulunulmasi (md. 111) yahut yetersiz mal bildiriminde bulunanlarin yasayis tarzlarinin mal bildirimi ile uyumlu olmamasi (md. 111) veyahut yeterli mal bildiriminde bulunmayanlarin sonradan edindikleri mal ve gelir kaynaklarini bildirmemeleri (md.112) mali olmadigini bildirenlerce 114. maddede yazili ek bilgilerin verilmemesi filleri için hürriyeti baglayici ceza öngörülmüstür.

Kendisine ödeme emri teblig edilmis bulunanlarin 6736 sayili Vergi Affi öngören sanundan yararlanmalari da söz konusu olabilir. Bu konuda idareye müracaat süresi bilindigi gibi 31.10.2016 günü dolmaktadir. Kendisine ödeme emri teblig edilenlerin bu tarihe kadar yapilandirma talebinde bulunarak borçlarini taksitle ödeme yoluna gitmeleri mümkündür ve borcun yapilandirilmasi, cebri takibi durdurucu nitelikte bir idari islemdir. Bu sebeple kendisine ödeme emri teblig edilenlere, bu tarihe kadar mal bildiriminde bulunma yükümlülügü getirilemez. Yine bu tarihe kadar mal bildiriminde bulunmama halinde kanaatimizce mal bildiriminde bulunmamaya iliskin yaptirimlar uygulanamaz.

Bu arada bir haksiz uygulamaya da deginelim. Idare, ödeme emrine baglanmis borçlari kesinlesmis borçlar kapsaminda yapilandirmaktadir. Kanaatimizce burada davanin konusuna göre ihtilafli borçlar kapsaminda konunun degerlendirilmesini gerektiren pek çok durum söz konusu olabilmektedir. Örnegin idarece tarh isleminin usulüne uygun teblig edilmedigi veya ilanen tebligin kosullarinin olusmadigi veya “ödedim” savunmasina bagli olarak ödeme emrine karsi açilmis davalara konu ödeme emirlerini, ihtilafli borçlar kapsaminda degerlendirerek yapilandirmak gerekmektedir. Idarenin bu konudaki yaklasimini gözden geçirmesinde yarar vardir.