VERASET
VERGİSİNDE 2020 İSTİSNALARI VE TARİFE
Dr. A. Bumin Doğrusöz
Dünya gazetesi /31.12.2019
Servet transferinden alınan Veraset ve İntikal
Vergisi, Türkiye Cumhuriyeti'nde ilk defa 12.4.1926'da yayınlanarak yürürlüğe
giren "Veraset ve İntikal Vergisi Hakkında Kanun" ile Türk vergi
sistemi içindeki yerini almıştır. 15.6.1959'da yayınlanarak yürürlüğe giren
7338 sayılı "Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu" ile de yerini
sağlamlamıştır.
Bu verginin
bütçe gelirleri içerisindeki yeri fazla değildir. Ancak buna rağmen servet
intikallerinin vergilendirilmesinin sebebi, servetin ayrı bir mali gücü temsil
etmesidir. Anayasamızın 73/1. maddesinde yer alan "Herkes kamu giderlerini
karşılamak üzere mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür" hükmü ile
benimsenmiş olan mali güç ilkesi, gerek veraset yoluyla gerekse bağış gibi
karşılıksız intikaller sonucu servet edinen kişilerin, mali güçlerinde bir
artış olduğu düşüncesi ile vergilendirilmesini gerektirmektedir. Bu noktada
"Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı maliye politikasının sosyal
amacıdır" şeklindeki, söz konusu maddenin 2. fıkrası hükmünün de servet
intikallerinin vergilendirilmesi gerektiğine işaret ettiği söylenebilir. Doktrinde servet intikallerinin
vergilendirilmesindeki bir diğer amacın, gelir ve servet dağılımındaki dengeyi
sağlamak olduğunu savunan görüşler de mevcuttur.
7338 sayılı Kanunun 4/2. maddesinde, “(b), (d) ve (e)
bentlerine göre her bir takvim yılında uygulanacak istisna hadleri, önceki
yılda uygulanan istisna hadlerine bu yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu
hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artış yapılmak
suretiyle tespit olunur” hükmüne, Kanununun 16/3. maddesinde ise "Vergi
tarifesinin matrah dilim tutarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak
Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak
suretiyle uygulanır” hükmüne yer verilmiştir. Bu düzenlemeler ile veraset ve intikal vergisinde
uygulanan gerek istisnaların gerekse tarifenin, her yıl enflasyona karşı korunması
sağlanmıştır.
Biz de bu
yazımızda yukarıda aktardığımız düzenlemeler soncunda 2020 yılında uygulanacak
istisna tutarları ile 2020 vergi tarifesini aktarmak istiyoruz. Yeniden değerleme
uygulaması sonucu, 2020 yılında uygulanacak tutara bağlı istisnalar aşağıdaki
şekilde oluşmuştur.
-
Evlatlıklar dâhil, füruğ ve eşten her birine isabet eden miras
hisselerinde 306.603,- TL (2019’da bu tutar 250.125,- TL idi) (füruğ bulunmaması
halinde eşe isabet eden miras hissesinde 613.582,- TL (2019’de bu tutar 500.557,-
TL idi) ) kısmı 2020 yılında vergiden istisna olacaktır.
- İvazsız
suretle meydana gelen intikallerin ise 2020 yılında 7.060,- TL (2019 yılında 5.760,-
TL idi) kısmı vergiden istisnadır.
- Para ve mal üzerine düzenlenen
yarışma ve çekilişler ile 5602 sayılı Şans Oyunları Hasılatından Alınan
Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan şans
oyunlarında kazanılan ikramiyelerde ise istisna tutarı 2020 yılında 7.060,- TL
(2019 yılında 5.760,- TL idi) olarak uygulanacaktır.
Veraset Ve İntikal vergisinin 2020 tarifesi
ise aşağıdaki şekildedir.
Matrah |
Verginin Oranı (%) |
|
Veraset Yoluyla |
İvazsız |
|
İlk 350.000 TL için |
1 |
10 |
Sonra gelen 850.000
TL için |
3 |
15 |
Sonra gelen 1.800.000
TL için |
5 |
20 |
Sonra gelen 3.300.000
TL için |
7 |
25 |
Matrahın 6.300.000
TL’yi aşan bölümü için |
10 |
30 |
Veraset
dolayısıyla mirasçılar tarafından verilmesi gereken beyannameler için süreler
değişmemiştir. Onları da aşağıda aktaralım. Veraset yoluyla gerçekleşen
intikallerde:
a) Ölüm
Türkiye'de gerçekleşmiş ise mükelleflerin Türkiye'de bulunmaları halinde ölüm
tarihini izleyen dört ay içinde, mükelleflerin yabancı bir ülkede bulunmaları
halinde ölüm tarihini izleyen altı ay içinde;
b) Ölüm
yabancı bir memlekette gerçekleşmiş ise mükelleflerin Türkiye'de bulunmaları
halinde ölüm tarihini izleyen altı ay içinde, mükelleflerin miras bırakanın bulunduğu
ülkede oldukları takdirde ölüm tarihini izleyen dört ay içinde, mükelleflerin miras
bırakanın bulunduğu yerin dışında başka bir yabancı ülkede oldukları takdirde
de ölüm tarihini izleyen sekiz ay içinde;
c) Gaiplik
halinde, gaiplik kararının ölüm siciline kaydolunduğu tarihi izleyen bir ay
içinde;
2. Bağış ve
diğer suretle gerçekleşen intikallerde malların hukuken iktisap edildiği tarihi
izleyen bir ay içinde;
beyannamenin
verilmesi gerekmektedir. Veraset vergisinin süreksiz mükellefiyet oluşturması
sebebiyle söz konusu beyanname kağıt ortamında verilebilmektedir.
Yukarıda aktardığımız istisna
tutarları ile tarife, vefat veya bağış yoluyla 2020 yılında gerçekleşen intikaller
için uygulama alanı bulacaktır. İntikal 2019 yılında gerçekleşmekle birlikte
beyanname verme süresi 2020’ye sarkan vergiyi doğuran olaylara, 2019 için
geçerli istisna tutarları ve tarife uygulanacaktır. Çünkü uygulanacak istisna
tutarları ve vergi tarifesi, beyannamenin verildiği tarihe göre değil, vergiyi
doğuran olayın gerçekleştiği tarihe göre belirlenmektedir.