YURTDISINDAN GETIRILEN YABANCI PARALARIN SERMAYEYE DÖNÜSÜMÜ

Dr. Veysi Sevig

Istanbul Ticaret /  06 Mart 2018 Sali

Vergi Usul Kanunu’nun 280’inci maddesi geregi olarak “Yabanci paralar borsa rayici ile degerlenir. Borsa rayicinin takarrüründe (olusumunda) muvazaa oldugu anlasilirsa bu rayiç yerine alis bedeli esas alinir.”

Yabanci paranin borsada rayici yoksa degerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanligi’nca tespit olunur.

Bu madde hükmü yabanci para ile olan senetli ve senetsiz alacaklar ve borçlar hakkinda da caridir. Bunlardan vadesi gelmemis senede bagli alacak ve borçlar, bu Kanun’un 281 ve 285’inci maddeleri uyarinca degerleme günü kiymetine irca edilebilir. Ancak senette faiz oraninin yazili olmadigi durumlarda degerleme gününde geçerli olan Londra Bankalar Arasi Faiz Orani (LIBOR) esas alinir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne 2 Subat 2018 tarihinde sunulan “Vergi Kanunlari ile Bazi Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Degisiklik Yapilmasi Hakkindaki Kanun Tasarisi”nin 11’inci maddesi ile söz konusu maddeden sonra gelmek üzere “Yurtdisindan getirilerek sermaye olarak konulan yabanci paralar” baslikli 280/A maddesi ihdas edilmektedir.

Söz konusu madde geregi “Yatirim Tesvik Belgesi” kapsaminda yatirim yapacak tam mükellef sermaye sirketlerine ise basladiklari hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar yurtdisindan getirilecek sermaye olarak konulan yabanci paralarin, söz konusu dönem zarfinda yatirim tesvik belgesi kapsaminda sarf olunan kismi nedeniyle olusan kur farklari pasifte özel bir fon hesabina alinabilecektir. Bu durumda olumlu kur farklari bu hesabin alacagina, olumsuz kur farklari ise bu hesabin borcuna kayit edilecektir.

Sermaye olarak konulan bu yabanci paralarin, ise baslanilan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar mukayyet (kayitli) degerleriyle, ise baslanilan hesap dönemini takip eden hesap döneminin sonu itibariyla Vergi Usul Kanunu’nun 280’inci maddesine göre degerlendirilecektir.

Yukarida belirtilen fon hesabi, sermayeye ilave edilme disinda herhangi bir suretle baska bir hesaba nakledildigi veya isletmeden çekildigi takdirde; bu islemlerin yapildigi dönemlerin kazanci ile iliskilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tabi tutulacaktir. Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre yapilan devir ve bölünme islemleri hariç, sirketin tasfiyesi halinde bu hüküm uygulanacaktir.

Mükelleflerin bu düzenlemeden yararlanabilmeleri için ticaret siciline tescil tarihini izleyen üçüncü ayin sonuna kadar yatirim tesvik belgesi almak için basvuruda bulunmus ve ise baslanilan hesap dönemini izleyen hesap dönemi sonuna kadar bu belgeyi almis olmasi gerekmektedir. Söz konusu yabanci paralar; basvurunun süresi içinde yapilmamasi halinde müteakip ilk vergilendirme döneminden, yatirim tesvik belgesinin alinmamasi halinde ise ise baslanilan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonu itibariyla Vergi Usul Kanunu’nun 280’inci maddesine göre degerlendirilecektir. Maliye Bakanligi bu maddenin uygulanmasina iliskin usul ve esaslari belirlemeye yetkili kilinmistir.

Bu madde ile yatirim tesvik belgesi kapsaminda yatirim yapacak tam mükellef sermaye sirketlerine, ise basladiklari hesap dönemi ve bu dönemi takip eden hesap döneminde sermaye olarak yurtdisindan getirilen yabanci paralar için yeni bir degerleme müessesesi getirilmesi saglanmaktadir. Bu uygulama ile özellikle tesebbüs sahiplerinin amaca yönelik olarak yurt disindan basta soydaslarimizdan yararlanmak suretiyle finansman olanagi saglamalari beklenmektedir.

Diger yandan bu düzenlemeyle, amaca yönelik olarak yurda getirilen yabanci paralarin ise baslanilan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar kullanilmayan kismi ile yatirim tesvik belgesinde öngörülen yatirimlari gerçeklestirmek üzere kullanilan kismi için yabanci para degerlemesi nedeniyle ortaya çikacak vergisel sonuçlarinin önlenmesi amaçlanmistir.

Yapilan düzenleme geregi olarak Vergi Usul Kanunu’nun 280/A maddesinin uygulanmasina iliskin usul ve esaslari belirlemeye Maliye Bakanligi’nin yetkilendirilmesi öngörülmüstür. Tasari halen TBMM gündemindedir.

Söz konusu düzenleme daha çok yurtdisinda tutulan yabanci para cinsinden birikimlerin ülke içerisinde üretime yönelik olarak kullanilmasini amaçlamaktadir.