SERMAYENIN KAYBI, ASIRI BORÇLANMA

Dr. Veysi Sevig

 ITO HABER / 07 Ocak 2019 Pazartesi

Türk Ticaret Kanunu’nun 376’nci maddesi birinci fikrasi geregi olarak “Son yillik bilançodan, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplaminin yarisinin zarar sebebiyle karsiliksiz kaldigi anlasilirsa, yönetim kurulu, genel kurulu hemen toplantiya çagirir ve bu genel kurula uygun gördügü iyilestirici önlemleri sunar.”

Söz konusu kanun maddesinin ikinci fikrasi geregi “Son yillik bilançoya göre, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplaminin üçte ikisinin zarar sebebiyle karsiliksiz kaldigi anlasildigi takdirde, derhal toplantiya çagrilan genel kurul, sermayenin üçte biri ile yetinme veya sermayenin tamamlanmasina karar vermedigi takdirde sirket kendiliginden sona erer.”

Ayni kanun maddesinin üçüncü fikrasinda da hükme baglandigi üzere “Sirketin borca batik durumda bulundugu süphesini uyandiran isaretler varsa, yönetim kurulu, aktiflerin hem isletmenin devamliligi esasina göre hem de muhtemel satis fiyatlari üzerinden bir ara bilanço çikartir. Bu bilançodan aktiflerin, sirket alacaklilarinin alacaklarini karsilamaya yetmediginin anlasilmasi halinde, yönetim kurulu, bu durumu sirket merkezinin bulundugu yer ticaret mahkemesine bildirir ve sirketin iflasini ister. 
Meger ki iflas kararinin verilmesinden önce, sirketin açigini karsilayacak ve borca batik durumunu ortadan kaldiracak tutardaki sirket borçlarinin alacaklilari, alacaklarinin sirasinin diger tüm alacaklilarin sirasindan sonraki siraya konulmasini yazili olarak kabul etmis ve bu beyanin veya sözlesmenin yerindeligi, gerçekligi ve geçerliligi, yönetim kurulu tarafindan iflas isteminin bildirilecegi mahkemece atanan bilirkisilerce dogrulanmis olsun. Aksi halde mahkemece bilirkisi incelemesi için yapilmis basvuru, iflas bildirimi olarak kabul olunur.

Ticaret Bakanligi tarafindan söz konusu maddenin uygulanmasina yönelik yayimlanan teblig ile yapilan açiklamalarla “……sermayenin kaybi veya borca batik olma durumlarinda uyulacak usul ve esaslar” belirlenmistir. (15 Eylül 2018 gün ve 30536 sayili Resmi Gazete)

Söyle ki;

• Borca batik olma hali: 

Son yillik bilançodan, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplaminin en az yarisinin ya da üçte ikisinin zarar sebebiyle karsiliksiz kaldigi anlasildigi takdirde yönetim organi, genel kurulu hemen toplantiya çagirir. Genel kurulun gündem maddeleri arasinda, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplaminin karsiliksiz kaldigi belirtilir.

Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplaminin en az yarisinin ya da üçte ikisinin zarar sebebiyle karsiliksiz kaldigi durumlarda farkli bir gündem ile toplantiya çagrilmis olsa dahi bu husus genel kurulda görüsülür.

• Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplaminin en az yarisinin karsiliksiz kalmasi halinde genel kurul:

Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplaminin en az yarisinin karsiliksiz kalmasi halinde yönetim organi, bu genel kurula uygun gördügü iyilestirici önlemleri sunar.

• Yönetim organi, son bilançoyu genel kurula sunarak sirketin finansal yönden bulundugu durumu bütün açikligiyla ve her ortagin anlayabilecegi sekilde anlatmalidir. Bu hususta genel kurula rapor da sunulabilecektir.
• Yönetim organi, sirketin mali durumundaki kötülesmeyi ortadan kaldirmak veya en azindan etkilerini hafifletmek amaciyla uygun gördügü sermayenin tamamlanmasi, sermaye artirimi, bazi üretim birimlerinin veya bölümlerinin kapatilmasi ya da küçültülmesi, istiraklerin satisi, pazarlama sisteminin degistirilmesi gibi iyilestirici önlemleri alternatifli ve karsilastirmali olarak ayni genel kurula sunup açiklamakla görevlidir.
• Genel kurul, sunulan iyilestirici önlemleri aynen kabul edebilecegi gibi degistirerek de kabul edebilir ya da sunulan önlemler disinda baska bir önlemin uygulanmasina karar verebilir.
• Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplaminin en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karsiliksiz kalmasi halinde, toplantiya çagrilan genel kurul;

        -Sermayenin üçte biri ile yetinilmesine ve Türk Ticaret Kanunu’nun, 
        -Esas sermayenin azaltilmasina (TTK md: 473 ila 475’inci maddelerine göre),
        -Sermayenin tamamlanmasina,
        -Sermayenin artirilmasina karar verebilir.

Bir sirketin borca batik olma durumu ise sirket aktiflerinin borçlarini karsilayamamasi halidir. Böyle bir durumda yönetim organi, hem isletmenin devamliligi esasina hem de aktiflerin muhtemel satis degerlerine göre çikarilan ara bilanço üzerinden aktiflerin sirket alacaklarini karsilamaya yetmedigine karar vermesi ve gereken tedbirlerin alinmamasi halinde sirketin iflasi için mahkemeye basvurmakla yükümlüdür.