VERGI MÜKELLEFLERINDE ISE
BASLAMA BILDIRILERI
Dr. Veysi Sevig
ITO HABER / 3.12.2018
Vergi Usul
Kanunu’nun 168’nci maddesi geregi olarak ise baslama bildirimlerinin;
- Gerçek kisilerce ise baslama
tarihinden itibaren on gün içinde kendilerince veya 1136 sayili Avukatlik
Kanunu’na göre ruhsat almis avukatlar veyahut da 3568 sayili Kanuna göre
ruhsat almis meslek mensuplarinca,
- Sirketlerin kurulus asamasinda
ise baslama tarihinden itibaren on gün içinde ticaret sicil memurlugunca
ilgili vergi dairesine yapilmaktadir.
Sirketlerin
ise baslama bildirimleri disinda yapilacak bildirimler ile isi birakma ve
degisiklik bildirimleri, bildirilecek olayin olusumu (vukuu) tarihinden
itibaren bir ay içerisinde mükellef tarafindan vergi dairesine
yapilabilmektedir.
Isi
birakmanin bildirilmesi ile ilgili düzenleme söz konusu kanunun 160’inci
maddesinde yer almaktadir.
Isi birakma
söz konusu kanunun 161’inci maddesinde tanimlanmistir. Bu tanimlamadan
anlasilacagi üzere isi birakma “Vergiye tabi olmayi gerektiren islemlerin
tamamen durdurulmasi ve sona erdirilmesidir. Bu baglamda herhangi bir nedenle
islerin geçici olarak durdurulmasi isi birakma olarak kabul edilmemektedir.
Isi birakma
bildiriminde bulunmayan bir mükellefin isi biraktiginin belirlenmesi veya
yapilan arastirma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunamamasi
veyahut da baska bir adreste faaliyetine devam ettigine dair bilgi
edinilememesi hallerinde baskaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti
olmadigi halde özellikle sahte belge düzenlemek amaciyla mükellefiyet tesis
ettirdiginin vergi incelemesine yetkili olan görevliler tarafindan düzenlenen
rapor veya raporlar ile tespit edilmesi durumunda, mükellef kaydinin devamina
gerek görülmeyenler ayrica düzenlenecek konuya iliskin raporlar ile
mükellefiyetleri vergi dairesince terkin edilebilmektedir.
Böyle bir
durumun varligi halinde mükellefin bu durumunun tespitinden önceki döneme
iliskin yükümlülüklerini ortadan kaldirmayacagi gibi bu tarihten sonraki
faaliyetlerin tespiti halinde bu dönemlere iliskin vergilendirmeye devam
edilerek ve varsa vergi yasalari uyarinca cezalandirilmasi gereken fiilleri
için de gerekli cezai islemlerin yapilmasi saglanmaktadir.
Vergi Usul
Kanunu’nun 160’inci maddesi uyarinca mükellefiyet kayitlari terkin edilenlerin
kimlik bilgileri ile bunlarin bastirmis veya tasdik ettirmis olduklari belgeler
ve kullanmis olduklari ödeme kaydedici cihazlara iliskin bilgiler Maliye
Bakanliginca belirlenecek araçlarla duyurulmaktadir.
Vergi Usul
Kanunu’nun “Isi Birakmanin Bildirilmesi ile ilgili 160’inci maddesi, vergi
mükellefinin isi birakmasindaki nedenler açisindan ayri bir önem tasimakta ve
Mali Idarece mükellefiyet kaydini kapatan mükellef hakkinda bilgi edinme
yönteminden yararlanilarak tespit edilen kisi veya kurum hakkinda gerekli
izleme ve arastirmalar yapilmaktadir.
Söz konusu
maddenin uygulanmasina iliskin yöntemi belirleme yetkisi Maliye Bakanligi’na
aittir. Gerçekte bildirimlere iliskin uygulanacak usulsüzlük cezalari caydirici
nitelikte degildir. 2018 yilinda, uygulanacak en yüksek ceza sermaye sirketleri
için;
- Ise baslamanin zamaninda
bildirilmemesi halinde 148 TL
- Diger yapilmamis bildirimlerin
yapilmamasi halinde ise 80 TL olarak belirlenmistir.
Diger yandan
sermaye sirketlerinin kurulus asamasinda ise baslamayi bildirme yükümlülügünün
ticaret sicil memurluklarina birakilmis olmasi nedeniyle bunlar için ise
baslamanin bildirilmesine iliskin cezanin fiilen uygulanabilirligi de
kalmamistir.
Ancak
bireysel nitelikte faaliyet gösterenler için durum farklidir.
Konuya
iliskin bildirimlerin mükellefçe süresi içerisinde yapilmamasi halinde,
bilahare vergi inceleme elemanlarinca yapilan tespitler söz konusu mükellefler
açisindan bazen beklenmeyen sonuçlara neden olabilmektedir. Özellikle vergi
hukuku açisindan cezai müeyyidelere neden olabilecek fiillerin varligi halinde
ortaya çikan sorunlarin yarattigi sonuçlar hukuki açidan tartismali olsa da
kanunun muhataplarini olumsuz etkilemektedir.