E-faturada
ceza uygulamasi
Dr. Veysi Sevig
Istanbul Ticaret /21 Mart 2016
Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 242.
maddesinin 2 numarali fikrasi ile Maliye Bakanligi’na verilen yetkiye istinaden
yayimlanan 397 sira no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebligi’nde anonim ve limited
sirketlerin elektronik fatura olusturmalarina, alicisina iletmelerine, muhafaza
ve istenildiginde ibraz etmelerine izin verilmistir. Bu baglamda söz konusu
tebligin 4. bölümünün 416 sira no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Teblig ile degistirilmesi
neticesinde ise Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesi kapsaminda fatura düzenlemek
zorunda olan mükelleflere (gerçek ve tüzel kisilere) belirli usul ve esaslar
çerçevesinde elektronik fatura uygulamasindan yararlanma hakki taninmistir.
Ayrica 421 sira no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Teblig ile bazi mükellef
gruplarina elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasina dahil olma
zorunlulugu getirilmistir.
Bununla birlikte Vergi Usul Kanunu’nun
mükerrer 242. maddesi uyarinca elektronik bir belge niteliginde olan elektronik
faturanin taraflarca düzenlenmesi ve alinmasi zorunlulugu olup, Vergi Usul
Kanunu’nda ve diger vergi kanunlarinda faturaya iliskin olarak yer alan
hükümler elektronik fatura için de geçerli kilinmistir.
Vergi Ulusal Kanunu’nun 231. maddesinde,
faturanin, malin teslimi veya hizmetin yapildigi tarihten itibaren azami 7 gün
içinde düzenlenecegi, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalarin hiç
düzenlenmemis sayilacagi, 353. maddesinin birinci bendinde ise fatura
düzenlememe ve almama fiillerine kesilecek özel usulsüzlük cezasi hükme
baglanmistir.
Bu düzenlemeler çerçevesinde elektronik
fatura düzenlenmesi gerektigi halde kagit ortaminda fatura düzenlenmis olmasi,
Vergi Usul Kanunu’nda öngörülen ceza hükümlerinin uygulanmasini gerektirmekle
birlikte, fatura içerigi mal teslimi veya hizmet ifasinin yapilmadigi anlamina
gelmeyeceginden mal teslimi veya hizmetin ifa edilmemis olmasi ile Katma Deger
Vergisi açisindan vergiyi doguran olay gerçeklesmektedir. Ayrica fatura içerigi
mal teslimi veya hizmet ifasinin kazancin elde edilmesi ve idame ettirilmesi
ile illiyet baginin bulunmasi, kazancin elde edilmesine yönelik bulunan ve
karsiliginda gayri maddi bir kiymet iktisap edilmemis ve maliyete dahil
edilecek mahiyette olmamasi durumunda da faturaya konu tutarin kurum kazancinin
tespitinde gider olarak indirilmesi ve faturada gösterilen Katma Deger
Vergisi’nin konuya iliskin kanunun 29. maddesinde belirtilen sartlari tasimasi
kosuluyla söz konusu Katma Deger Vergisi’nin indirim olarak dikkate alinmasi
Vergi Usul Kanunu’nun üçüncü maddesi geregidir.
Bu nedenle; vergiyi doguran olay ve bu
olaya iliskin muamelelerin gerçek mahiyeti esas oldugundan; gerçek bir isleme
(mal teslimi veya hizmet ifasina) dayanan harcamalarin elektronik ortamda
düzenlenen fatura yerine kagit ortaminda düzenlenen fatura ile tevsik
edilmesinin (kanitlanmasinin) Vergi Usul Kanunu’nda öngörülen cezai hükümlerin
uygulanmasi haricinde safi kazancin tespitinde gider olarak dikkate alinmasina
ve faturada gösterilen ve Katma Deger Vergisi Kanunu’nun 29. maddesinde
belirtilen sartlari tasiyan Katma Deger Vergisi’nin indirimine engel olmadigi
hususu kesin olup bu mevcut hukuki düzenlemenin özünden kaynaklanmaktadir.
Diger yandan kagit ortaminda bir fatura
düzenlenmis olsa bile zorunluluk kapsamindaki mükelleflerin düzenlenmesi
gereken asil belge olan “e-fatura”nin malin teslimi veya hizmetin yapildigi
tarihten itibaren 7 gün içinde düzenlenmemis olmasi halinde veya söz konusu
iletiyi herhangi bir sekilde almayanlara Vergi Usul Kanunu’nun 353. maddesinin
birinci bendine göre özel usulsüzlük cezasinin kesilmesi idarece
öngörülmektedir. Kaldi ki, 421 sira numarali Vergi Usul Kanunu Genel Teblig ile
kendilerine Maliye Bakanligi tarafindan elektronik fatura kullanma zorunlulugu
getirilen mükellefler, fatura düzenlemeden önce muhatabin www.efatura.gov.tr
internet adresinde yer alan kayitli kullanici listesine kayitli olup olmadigini
kontrol ederek kayitli kullanici ise elektronik fatura, kayitli kullanici
degilse kagit fatura düzenleyeceklerdir.