ISÇININ
MAAS HACZINE DIKKAT!
Resul KURT
Dünya Gazetesi 8.2.2019
Çalisanlar,
ödeyemedikleri borçlari nedeniyle maaslarin haczedilmesi ile karsilasabilmekte,
hukuk uygulamalarinda icra kesintileri isveren tarafindan yapilip icra
dairesine gönderilmektedir.
Bu
konuda isverenler, icra dairelerinden gelen maas haciz yazilarina göre ne
sekilde islem yapacaklarini merak etmektedirler. Biz de bu hafta maas
hacizlerini gündeme alarak isverenlerin merak ettigi konuyu gündeme aldik.
Is
Kanunu’nun 35. maddesine göre, “Isçilerin aylik ücretlerinin dörtte birinden
fazlasi haczedilemez veya baskasina devir ve temlik olunamaz.” hükmü vardir.
Ancak, isçinin bakmak zorunda oldugu aile üyeleri için hâkim tarafindan takdir
edilecek miktar bu paraya dahil degildir.
Nafaka
borcu alacaklilarinin haklari saklidir.
Icra
süreçleriyle ilgili olarak temel belge, Icra Dairesi’nden gelen haciz
yazilaridir. Bu yazilarda belirtilen kalemler dogrultusunda kesinti yapilmasi
gerekir.
Isçi
adina gelen icra daireleri yazisinda, yazida belirtilen süre içerisinde,
“isçinin ücretini ve ücretten yapilacak kesintinin icra dosyasina gönderilmek
üzere icra dairesinin banka hesabina yatirilacagini” belirtir bir yaziyi
göndermek gerekir.
Icra
dairelerinden gelen haczin niteligine göre (örnegin, alacagin türü nafaka ise
kesinti siniri yok) kesinti gerçeklestirilmektedir. Haciz, isçi ücretinin ¼’
ünden fazla olamamaktadir ve icra yazisinda ismen belirtilmemis ise asgari
geçim indiriminin hacze konu edilmesi mümkün degildir.
Ancak
icra dairesi yazilari her zaman ayni içerikle gelmeyebilir. Bazi icra dairesi
yazilarinda prim, ikramiye, asgari geçim indirimi dahil olmak üzere tüm
ödemelerin tamaminin haczine karar verilebilir. Bu anlamda icra dairesi
yazisinin içerigine göre islem yapilmalidir.
Burada
kesinti yapilacak ücretin, çiplak ücret olarak dikkate alinmasi gerekir.
Borcun
bitmesi ise, Icra Dairesi'nden alinacak yazi ile belirlenir. Örnegin kisi baska
bir ödeme yöntemiyle tamamini kapatabilir ve borcu olmadigina dair belge
getirebilir. Icra kesintileri, bordroda dogrudan net üzerinden yapilmaktadir,
bir baska ifadeyle brüt tutar degismemektedir.
Isyerinde
gelen birden fazla haciz oldugunda bunlar siraya konur. Sirada önde olan haczin
kesintisi bitmedikçe sonraki haciz için kesintiye geçilemez ve bu konuda ilgili
icra dairelerine bilgi verilir.
Yargitay
12. Hukuk Dairesi 27.12.2004 tarih ve E.2004/22540, K.26972 sayili Karari'nda,
ihbar ve kidem tazminatinin ücret olmadigi bu nedenle tamaminin
haczedilebilecegi belirtilmistir. Ayni kararda, toplu sözlesme farki ve
ikramiyenin ise ücret sayildigi, bu nedenle en fazla dörtte birinin
haczedilecegi, yer almistir.
***
Icralik
isçi çikartilabilir mi?
Is
Kanunu uygulamalarinda isçinin davranislarindan kaynakli sebepler geçerli
nedenle fesih konusu olarak sayilmistir.
Isçiden
kaynaklanan baslica nedenler; isverene zarar vermek ya da zararin tekrari
tedirginligini yaratmak, isyerinde rahatsizlik yaratacak sekilde çalisma
arkadaslarindan borç para istemek, ücretine sik sik haciz konmasina sebep olmak
olmaktir.
Isçinin
borçlari nedeniyle isveren gelen hacizlerin siklik göstermesi ve bu nedenle
muhasebe birimi çalisanlarinin islerinin aksamasina neden olmasi, geçerli
nedenle feshe konu edilebilmektedir. Ancak böyle bir durumda mutlaka çalisanin
savunmasi alinmalidir.