TRANSFER
FIYATLANDIRMASI RAPORU
(7.5.2015
tarihli DÜNYA Gazetesinde yayimlanmistir)
Kurumlar Vergisi Kanunu transfer fiyatlandirmasi adi
altinda düzenlenen örtülü kazanç dagitimi müessesesinde uygulanacak usulleri
belirleme yetkisini Bakanlar Kuruluna birakmis, Bakanlar Kurulu’da 2007/12888
sayili Kararinda bu belirlemeleri yapmistir.
Anilan
Kararnamede belgelendirme konusuna özel bir önem verilmis ve 18. maddesinde, transfer fiyatlandirmasinda belgelendirmenin
amaci, transfer fiyatlandirmasina iliskin sürecin anlasilmasi ve hesaplamalarin
ayrintilarinin gösterilmesini temin olarak belirlenmistir. Bu amaçla da
mükelleflere bir “Transfer Fiyatlandirmasi Raporu” hazirlatma yükümlülügü getirilmistir.
Bu Raporlari büyük mükellefler vergi dairesine bagli kurumlar
vergisi mükellefleri, iliskili kisilerle olan yurt içi ve yurt disi islemleri
ile serbest bölgelerdeki iliskili kisilerle yaptiklari islemler için hazirlamak
zorundadirlar. Diger kurumlar vergisi
mükellefleri ise sadece yurt disi islemleri ile serbest bölgelerdeki iliskili
kisilerle yaptiklari islemler için; serbest bölgelerdeki mükellefler ise yurt
içi iliskili kisilerle yaptiklari islemler için hazirlamak zorundadirlar. Transfer fiyatlandirmasi hükümlerine tabi gelir
vergisi mükellefleri için böyle bir Rapor hazirlama yükümlülügü
öngörülmemistir.
Bu Raporlar, kurumlar vergisi beyannamesi verilinceye
kadar hazirlanmak durumundadir. Ancak bu Raporlarin kurumlar vergisi
beyannamesi ekinde sunulma yükümlülügü yoktur. Buna karsilik iliskili kisilerle
islem yapan kurumlar vergisi mükelleflerine (ve ayrica örtülü sermayeye iliski
islemi bulunan kurumlarla kontrol edilen yabanci kurum kazanci elde eden
kurumlara) kurumlar vergisi beyannamesi ekinde sadece konuya iliskin bir formu
doldurma yükümlülügü getirilmistir. Transfer Fiyatlandirmasi Raporunun bu form
ile uyumlu olmasina mutlaka dikkat edilmesi gerekmektedir. Rapor sadece vergi dairesince veya inceleme
elemanlarinca istenmesi halinde 15 gün içinde ibraz edilmek zorunlulugu olan
bir belgedir.
Belli ayrintilari içermesi gereken bu Raporun hemen
hazirlanmasi pek mümkün olmadigindan mükelleflerin ceza tarhiyatina muhatap
olmamak için bu Raporu önceden hazir etmeleri gerekmektedir. Bu Raporlarda,
mükellefin bagli oldugu grup/holding yapilanmasi hakkinda bilgi verilmesi,
sirketle ilgili bilgilerin bulunmasi, faaliyet gösterilen sektörle ilgili
bilgilere ve özelliklerine yer verilmesi, iliskili kisi ile ilgili bilgiler ve
risk/fonksiyon analizleri, iliskili kisilerle ilgili islemler ve piyasa
kosullarina göre özellikleri, emsal fiyatin belirlenmesinde kullanilan
yöntemler, bu yöntemlerin uygunluguna iliskin bilgilerin bulunmasi
gerekmektedir.
Büyük mükellefler vergi dairesine bagli olmayan kurumlar
vergisi mükelleflerine iliskili kisilerle yaptiklari yurt içi islemleri için ve
gelir vergisi mükelleflerine iliskili kisilerle yaptiklari hem yurt içi hem
yurt disi islemleri ile ilgili rapor hazirlatma yükümlülügü öngörülmemekle
birlikte, bu islemlerle ilgili bir inceleme yapilmasi halinde ibraz yükümlülügü
öngörülen belgeler listesi, anilan Kararname ile belirlenmistir. Bu listedeki
belgeler, ibraz talebi üzerine hemen olusturulabilecek belgeler olmadigindan,
bu mükelleflerin de bu kapsamdaki belgelerini de her yil itibariyle önceden bir
dosya halinde hazir etmelerinde süphesiz fayda vardir.
Anilan Bakanlar Kurulu Karariyla, transfer
fiyatlandirmasi incelemesini ilgilendiren yabanci belgelerin ibrazinin gerektigi
hallerde, bu belgelerin Türkçe çevirilerinin de birlikte ibraz edilmesi zorunlu
kilinmistir.
Iliskili kisilerle yapilan islemlerde uygulanan fiyatin
veya bedelin emsallere uygunluk ilkesi çerçevesinde belirlendigini tespit
açisindan, fiyat veya bedelin tespitine yahut hesaplanmasina ait kayit, cetvel
ve sair belgelerin ispat edici kagit olarak saklanmasi, hem yararli hem de
zorunludur. Çünkü bu belge ve kayitlar, hem fiyatlandirmada seçilen yöntemi ve
gerekçesini, hem de bu yöntemin dogrulugu ve dogru olarak uygulandigini ispat açisindan
mükellefler için, incelemenin sihhati açisindan da idare için çok büyük önem
tasmaktadir.
Ibraz yükümlülügü tarh zamanasimi süresi ile sinirli
olmakla birlikte, mükellefler açisindan saklama süresini bu süre ile sinirli
görmek bazen hatali olabilir. Zira fiyatlandirmanin taraflar arasinda belli bir
süre için geçerli olarak yapildigi sözlesmelerde transfer fiyatlandirmasi
hükümlerinin nasil uygulanacagini belirlemek kolay degildir. Tespit için bazen
zamanasimi süresinin gerisine gitmek de gerekebilmektedir. Örnegin bir sirketin
her yil belli miktarin üzerinde alim taahhüdü ile hammadde alimi konusunda
iliskili bir sirketle sekiz yilligina anlasmasi, baslangiç fiyatini buna göre
tespit edip yillik fiyat artisinida belli
esaslara bagladigi bir durumda veya bir bankanin sube olarak kullanmak üzere istiraki
konumundaki bir sirketin tasinmazini on yilligina kiraladigi bir durumda, emsal
karsilastirilmasinin yapilmasi, bu sözlesmelerin de tetkikini gerektirecektir.
Bu noktada ortaya çikan bir diger tereddüt de, Kurumlar
Vergisi Kanununun “hazine zararinin bulunmamasi” halinde transfer
fiyatlandirmasi hükümlerinin uygulanmayacagina iliskin düzenlemesinden
kaynaklanmaktadir. Bize göre, iliskili kisilerin islemlerinde hazine zararinin
bulunmadigi inancinda olundugunda da, bu islemlerin yine de Transfer
Fiyatlandirmasi Raporunda belirtilmesi gerekmektedir.
Vergi Denetim Kuruluna bagli, “Örtülü Sermaye, Transfer
Fiyatlandirmasi ve Yurtdisi Kazançlar Grup Baskanliklari”nin olusturulmus olunmasi,
Idarenin transfer fiyatlandirmasi müessesesine özel bir önem verdigini
göstermektedir. Bu nedenle mükelleflerin de bu konuda daha özenli olmalari ve
yükümlülüklere azami dikkat göstermelerinde kendileri açisindan büyük fayda
vardir.