Sat geri kirala isleminde KDV uygulamasi
Osman ARIOGLU
Istanbul Ticaret
Gazetesi / 28 Mart 2016 Pazartesi
Sat geri kirala islemi günümüzde önemli
bir finansman araci olarak kullaniliyor. Isin mahiyeti de esasen bir finansman
saglama hizmetidir. Islem leasing veya baska bir suretle edinilmis bir
tasinmazin leasing sirketine satilip ondan yeniden leasing yoluyla alinmasi
seklinde gerçeklesir. Böylece finansman ihtiyaci olan isletme tasinmazini
vermek karsiliginda bir kaynak temin eder, daha sonra da bu kaynagi leasing
taksitleri seklinde geri öder.
Isleme bir nihai satis gözüyle bakilarak
degerlendirme yapilmasi durumunda ortada KDV uygulanmadan satis islemine izin
veriliyor gibi bir durum görülse de, isin asli sartlari bastan belli olan bir
finansman temini saglanmasidir. Yani baslangiçta tasinmaz kime aitse sonuçta
yine ona ait olacaktir. Bir anlamda bu tasinmaz teminat verilmek suretiyle
finansmanin garantisi saglaniyor. Bu isleme KDV uygulanmasi demek islemi
leasing degil de tasinmaz teminati karsiligi finansman ihtiyacinin
karsilanmasinin bir diger alternatifidir. Bu nedenle de bu tasinmazin teminata
mahiyeti büyük ölçüde ayni olacaktir. Elbette tasinmaz teminati karsiligi kredi
verilmesine göre bazi farkliliklar söz konusudur. Tasinmaz teminati karsiligi
finansman temininde, tasinmaz isletme aktifinde kayitli olmaya devam edecegi
için bu tasinmaza iliskin amortisman ayrilmasi tasinmaz sahibi isletmede
olacaktir. Tasinmaza iliskin amortisman süresi dolmussa isletme ilave
amortisman ayiramayacaktir. Ayrica bu islem sonucu tasinmazin isletme
aktifindeki degerinde bir degisiklik de olamayacaktir.
Sat geri kirala isleminde ise tasinmazin
amortisman süresi dolmus olsa da mülkiyet leasing sirketine intikal edecegi
için leasing sirketi amortisman ayirabilecek. Kiraci konumuna gelen isletme ise
sabit kiymetin yeni degeri üzerinden hak olarak aktifine kaydetmek suretiyle amortisman
ayirabilecek. Burada önemli olan isletme hem bir iktisadi kiymetini piyasa
degeri civarinda bir bedelle hak olarak kaydetmek suretiyle aktifini
düzeltebilme imkani buluyor. Hem de isin esas amaci olan finansman ihtiyaci
saglanmis oldugu için isletmeye nakit girisi oluyor.
Normal olarak leasing ile sat geri kirala
islemindeki temel fark leasing isleminde iktisadi kiymet durumuna göre KDV’ye
tabi iken, sat geri kirala isleminde KDV hiç olmamasi gerekiyor.
Buraya kadar uygulamanin isleyisi ve bir
anlamda leasing ile sat geri kirala islemi arasindaki farkliligi açiklamaya
çalistik. Özet olarak söyleyecek olursak ikincisinde isletmeye bir nakit kaynak
girisi saglandigi için bu aslinda tam olarak bir finansman temini amacina dönük
iken leasing isletmenin edinecegi bir iktisadi kiymetin bedelinin uzun vadeli
taksitler halinde ödenmesini saglayan bir islemdir.
Sat geri kirala isleminde önemli birkaç
konu sayet yasal düzenleme ile açiklanir ise bu önemli finansman temin
enstrümani çok isler bir sekilde kullanilabilecektir. Birincisi yukarida
belirttigimiz üzere bu islemin finansman temini hizmeti oldugu dikkate alinarak
normalde leasing konusu yapilabilen tasinir tasinmaz tüm iktisadi kiymetlerin
sat geri kirala islemine konu edilebilmesinin saglanmasidir.
Ikinci önemli konu ise bu islemdeki KDV
tereddüdünün tamamen ortadan kaldirilmasidir.
Bu iki önemli düzenlemenin mümkün olan en
kisa sürede yapilmasi halinde finans sistemimiz çok kullanisli bir enstrümani
saglikli bir sekilde kullanabilir hale gelecektir.