MUHTASAR VE PRIM HIZMET BEYANNAMESININ BIRLESTIRILMESI

25.02.2019 Osman ARIOGLU- 1725 görüntülenme YAZDIR

MUHTASAR VE PRIM HIZMET BEYANNAMESININ BIRLESTIRILMESI

Osman Arioglu

ITO HABER / 25 Subat 2019 Pazartesi

Muhtasar beyanname ile sigorta primlerine iliskin prim hizmet beyannamesinin birlestirilmesi konusu, 2003’te önemli ölçüde çalismasi yapilan ve daha sonra da vazgeçilen bir konuydu.

Muhtasar beyannamede her bir çalisanin ücret detayinin yer almasina gerek yoktur, icmalin muhtasar beyannameye konulmasi yeterlidir. Birden fazla ücret alinan ve beyanname verilmesi gereken durumlarda da ücretlinin kesinti yapan kurumdan kesinti tutarina iliskin bilgi alarak beyannamesini eklemesi gerekmektedir.

            Gelir Idaresi Baskanligi ve Sosyal Güvenlik Kurumu Baskanligi arasinda bilgi paylasimi çerçevesinde Gelir Idaresi kisi bazinda da vergi matrahlarina ulasabilecek durumdadir.

            Dolayisiyla Gelir Idaresi’nin her bir kisinin vergi matrahini da beyannamede ayrica görme ihtiyaci bulunmamaktadir.

            Kamuda teknoloji kullanimi uygulamalarinda hep öncülük yapmis kurum Gelir Idaresi’dir. Zaten 2003’te muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin birlestirilmesi çalismasinin yapilmasinin ana nedeni, Gelir Idaresi’nin bilgisayar altyapisinin güçlü olmasi ve bu bilgileri tek elden takip edebilecek durumda bulunmasiydi. Isin detayina girildiginde bir yandan Sosyal Güvenlik Kurumu’nun da bilgisayar alt yapisi yatirimina giriyor olmasi ve Gelir Idaresi’nin direkt isi olmayan kisi bazli emeklilik kaydinin da izlenmesi gereginin olmamasi ve de beyanname birlesince daha komplike hale geliyor olmasi nedenleriyle uygulamadan vazgeçilmisti.

            Damga vergisi açisindan ise beyanname birlestirilmesinin ilave bir avantaji olmayacakti. Zira kamu açisindan bir gelir kaybi söz konusu ise muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin damga vergisinde bir artis meydana getirmek suretiyle bu gelir kaybi pekala giderilebilirdi. Beyannameyi hazirlayan, veren mali müsavir veya insan kaynaklari ekipleri bakimindan ise aslinda bir tasarruf getirmedigi beyannamenin daha komplike hale geldigi görüldügü için uygulamadan vazgeçilmesinin daha dogru olacagi sonucuna varilmisti.

Daha sonraki yillarda bu konudaki çalisma yeniden baslayip muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin birlestirilmesi pilot uygulama asamasina kadar gelmis bulunmaktadir. Birkaç ilde pilot uygulama yapilmaktadir. Aslinda bu yazida konuyu dile getirmekteki amacimiz, bu uygulamadan dönülmesinin, uygulamayi genel hale getirmekten daha yararli olacagi hususunu bir kez daha ilgililerin dikkatine sunmaktir.

Bu uygulama kamu açisindan bir pratiklik saglamayacaktir. Aksine Gelir Idaresi bilgisayar sistemi bakimindan kendisine lazim olmayan bir bilginin sisteme yüklenmesi ilave bir yük anlamina gelecektir. Zira ayni bilgiler en azindan emeklilik islemi nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu Baskanligi’nda da tutulmaya devam edecektir.

Sosyal güvenlik prim borçlari ile vergi borçlarinin vergi daireleri araciligiyla takip ve tahsili için mevcut teknoloji imkanlari dogrultusunda beyanname birlestirmeye gerek yoktur. Sosyal güvenlik prim borçlari elbette vergi dairesi kanaliyla tahsil edilebilir. Bunu yapmaya sistemler ve Gelir Idaresi’nin yapisi müsaittir. Üstelik kamunun takibat sadelestirmesi bakimindan da böyle bir uygulama faydalidir. Onun için beyannamelerin birlestirilmesine gerek yoktur.

Beyannameler komplike hale geldigi için de beyanname düzenleyenler açisindan da bir pratiklik sagladigini söylemek pek mümkün degildir.

Ancak beyanname birlestirilmesinin belki de çalismalar sirasinda hiç hesap edilmeyen önemli bir mahsurundan bahsedecegiz. Özel sektörde is barisinin bozulmasi riski söz konusudur. Zira özel sektörde isveren kime ne ücret verdiginin diger çalisani tarafindan bilinmesini istemez. Ücret farklilastirmasinda farkli kriterler vardir. Elbette özel sektörde de pozisyonlari itibariyle sirketler bazinda farklilik arz etse de bir kademelendirme söz konusudur. Ancak ayni pozisyonda çalisanlarin ücretleri arasinda verimlilik esasli bazi farkliliklar yapilmasi söz konusudur. Mevcut durumda daha ziyade sosyal güvenlik prim bildirgeleri insan kaynaklari biriminde bu konuyla görevli personel tarafindan yerine getirilirken ve de bunu son derece mahrem bir bilgi seklinde yürütmek söz konusu iken, vergi beyannameleri tarafinda tek sifreyle bütün beyannameler görülebildiginden, sayet buna yönelik bir tedbir alinmadan beyanname birlestirmesi sonrasi sirketlerdeki ücret bilgileri muhasebe departmaninda çalisanlara da açik hale gelecek, bu da is barisinin ciddi ölçüde zedelenmesine neden olacaktir.

Önerimiz, yol yakinken kamu açisindan ve beyanname düzenleyenler açisindan pratiklik saglamayan bu uygulamadan vazgeçilmesidir. Sayet bu mümkün degilse, o zaman Gelir Idaresi’nce muhtasar prim hizmet beyannamelerine iliskin ayri bir sifre olusturulmasini mümkün kilacak bir uygulamaya gidilmesine ihtiyaç vardir. Yani artik muhtasar prim hizmet beyannamesini sadece verilen özel sifreyi alan personelin görmesi mümkün olmali. Onun disinda diger beyannameleri gören personelin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ni görmelerinin engellenmesi saglanabilecektir.