IHBAR
TAZMINATI BÖLÜNEMEZ!
Dr. Resul
KURT
Dünya /
15.3.2019
Is Kanunu'nda yer alan haklardan
birisi de ihbar tazminatidir. Isveren veya isçi, yasada öngörülen önellere ve
usule uymaksizin hizmet akdini feshederse, diger tarafa bir tazminat ödemekle
yükümlüdür. Bu tazminata ihbar tazminati denir.
Ihbar tazminati, bildirim kosullarina uymayan tarafin ödemekle yükümlü oldugu
bir tazminat olup, ödenmesi ancak süresi belirli olmayan sürekli hizmet
akitlerinin feshedilmesi halinde söz konusudur. Diger bir deyisle hem isçinin
hem de isverenin is sözlesmesinin feshinden dolayi zor durumda kalmamasi için
taraflara süre taninmasina yöneliktir.
Bildirim süresini beklemeksizin
isçinin is sözlesmesinin sona erdirilmesi durumunda, is sözlesmesinin sona
erdigi tarihte isçi ihbar tazminatina hak kazanmakta olup, ihbar tazminatinin
da derhal ödenmesi gerekmektedir. Belirsiz süreli is sözlesmelerinin feshinden
önce durumun diger tarafa bildirilmesi gerekmektedir.
Bu bildirim üzerine;
- Isi alti aydan az sürmüs olan isçi için, bildirimin
diger tarafa yapilmasindan baslayarak iki hafta,
- Isi alti aydan bir buçuk yila kadar sürmüs olan isçi
için, bildirimin diger tarafa yapilmasindan baslayarak dört hafta,
- Isi bir buçuk yildan üç yila kadar sürmüs olan isçi
için, bildirimin diger tarafa yapilmasindan baslayarak alti hafta,
- Isi üç yildan fazla sürmüs olan isçi için,
bildirimin diger tarafa yapilmasindan baslayarak sekiz hafta geçmesi üzerine is
sözlesmesi feshedilmis olur.
Belirtilen bu süreler asgari olup
taraflar arasinda yapilacak sözlesmeler ve toplu is sözlesmeleri ile
artirilabiliyor. Ancak tek sart çalisma hayatinin olagan akisina aykiri
olmamasidir. Örnegin 1 yil süre için ihbar öneli verilmesi sarti getirilemez.
Söz konusu bildirim (ihbar) süreleri hem isçiye hem de isverene taninmistir.
Isçi veya isverenin tek tarafli bir
irade beyani ile sözlesmeyi sona erdirecek tarafin, biri öteki tarafa kanunda
düzenlenen süre kadar önceden bildirimde bulunarak fesih bildiriminde
bulunabilecegi gibi, bildirim süresine ait ücreti pesin ödeyerek sözlesmeyi
feshetmesi mümkündür. Süresi belirsiz veya belli olan akitlerde hakli bir
nedenin varligi halinde süre vermeksizin fesih bildiriminde de bulunabilir.
Kural olarak isçi veya isveren ihbar
öneli kullandirmak zorundadir. Ihbar süresine uymayan taraf, diger tarafa ihbar
tazminati ödemekle yükümlüdür. Taraflar anlasarak ihbar süresinin
kullanilmamasina karar verebilir. Isçi istifa ettiginde ihbar süresinde
çalismak zorunda olmakla beraber isçi ve isveren ihbar süresini çalismadan
sonlandirabilir.
Ancak çalisanin ihbar süresi
kullanmak istemesine ragmen, isverenin ihbar süresine tek tarafli muhalefet
etmesi ihbar tazminati yükümlülügünü doguracaktir.
Ihbar tazminatinin hesaplanmasinda
isçinin temel günlük ücretine ilaveten, isveren tarafindan saglanmis bulunan
para ve parayla ölçülmesi mümkün sözlesme ve kanundan dogan haklarin da göz
önünde tutulmasi gerekmektedir.
***
Is arama izninde çalisan fazla mesai alir!
Ihbar süreleri içinde isçiye yeni
bir is bulmasi için gerekli olan is arama iznini is saatleri içinde ve ücret
kesintisi yapilmadan verilmesi gerekmektedir.
Is arama izninin süresi günde iki
saat olarak kullandirilacak olup isçi isterse is arama izin saatlerini
birlestirerek toplu kullanabilir.
Ancak is arama iznini toplu
kullanmak isteyen isçi, bunu isten ayrilacagi günden evvelki günlere rastlatmak
ve bu durumu isverene bildirmek zorundadir. Isveren yeni is arama iznini vermez
veya eksik kullandirirsa o süreye iliskin ücret isçiye ödenir. Isveren, is
arama izni esnasinda isçiyi çalistirir ise isçinin izin kullanarak bir çalisma
karsiligi olmaksizin alacagi ücrete ilaveten, çalistirdigi sürenin ücretini
yüzde yüz zamli öder.